4]Energiaren Kartari buruzko Ituna (EKI) gaurkotzeko bigarren negoziazioaldia hasiko da datorren uztailean. Jende gutxik ezagutzen du ituna, baina gure bizitzetan uste baino eragin handiagoa izango du.

Negoziazioaldi hori dela-eta, 200etik gora eragilek eta gizarte zibileko ordezkarik (akademikok, legelarik eta politikarik, haien izenean) sinatutako gutun bat entregatu genion Estatuko No a los Tratados de Comercio e Inversión kanpainiak Trantsizio Ekologikoaren eta Erronka Demografikoaren Ministroari, Espainia EKItik irten dadila eskatzeko.

Gutun hori urte osoan egongo da irekita, atxikimenduak jasotzen jarraitzeko asmoz. Zure sinadura edo zure kolektibo nahiz eragilearena gehitu nahi baduzu, bidali iezaguzu mezu bat noalttip@gmail.com helbidera.[/h4]

ESPAINIA ENERGIAREN KARTARI BURUZKO ITUNETIK ATERA DADILA ESKATZEN DUGU

Gutun hau izenpetzen dugun gizarte zibilaren eragileek, sindikatuek eta ordezkari politikoek Espainiako Gobernuari zuzentzen gatzaizkio, Energiaren Kartaren Konferentziako kide den aldetik, Espainiako Erresuma Energiaren Kartaren Itunetik (EKI) atera dadila eskatzeko, datorren ekainean Ituna gaurkotzeko Bruselan egingo den negoziazioaldia hastear dagoenean.

Aparteko legegintza-neurriak eskatzen dituen klima- eta osasun-krisi honen erdian, EKI interes publikorako mehatxu larria dela deritzogu. Izan ere, bateraezina da Parisko Akordioan adostu zen konpromisoarekin, alegia, mende amaierarako tenperatura igoera 1,5 ºC-ra mugatzeko konpromisoarekin. Baina ez horrekin bakarrik: baita bidezko trantsizio energetikoa gauzatzeko beharrezkoak diren politikekin eta politika publikoen ezinbesteko beste neurri batzuekin ere. EKIk arriskuan jartzen ditu Energiaren eta Klimaren Plan Nazional Integratuan (PNIEC) eta Klima Aldaketari eta Energia Trantsizioari buruzko Lege proposamenean sartutako helburuak.

EKI energiaren sektoreko inbertsioak babesteko itun aldeaniztuna da, 1990eko hamarkadaren amaieran sortua. Gaur egun, Europa eta Asiako 53 herrialdek berretsi dute. Akordio erabat asimetrikoa da, energiaren sektoreei eta korporazioei pribilegio handiak ematen dizkiena. EKIk arau ugari ditu, baina bereziki kezkagarriak dira energiaren sektoreko atzerriko inbertsioak babesten dituzten ebazpenak —adibidez, inbertsore-Estatu arteko eztabaidak ebazteko klausulak—. Ebazpen horien bitartez, arbitraje auzitegi pribatuak ezartzen ditu, nazioarteko merkataritza-zuzenbidean adituak diren hiru abokatuz osatuak, eta existitzen diren auzitegi publikoetatik kanpo funtzionatzen dutenak. Prozesu opaku honetan, atzerriko inbertsoreek Estatuak sala ditzakete, Estatuek inbertsoreen interes ekonomikoak kaltetzen dituztenean, eta diru publiko eskerga erreklamatzen.

Hala, bada, energia-iturri fosil eta nuklearrak arian-arian ezabatzera bideratutako legegintza-neurriak ezbaian jartzeko erabiltzen ari da EKI, gero eta gehiago. EKI oztopoa izango da energia berriztagarrietan eta energia-efizientzian inbertsioak egiteari lehentasuna emateko, energiaren ekoizpena kontrol publikoaren pean jartzeko eta pobrezia energetikoarekin amaitzeko neurriak hartzeko.

Egungo klima, ekologia eta gizarte krisian, gutxienez bost arrazoi zerreda ditzakegu, EKI arrisku larria dela egiaztatzeko:

1. Aurrekontu publikoak eta zergadunen dirua arriskuan jartzen ditu EKIk.

Mundu osoan ez da egon merkataritza eta inbertsio akordiorik EKIk bezainbeste inbertsore-Estatu salaketa eragin duenik. Itun honen ISDS auzitegiaren baitan jarritako salaketa kopuru ezaguna 129ra heldu zen 2020ko martxoan. 2019ko amaieran, gobernuak 52 mila milioi dolar ordaintzera kondenatuak izan ziren. Diru kopuru hori mundu osoan elektrizitatea eskuratzeko modurik ez duten pertsonei hornidura emateko urtean behar den inbertsioa da. Espainiako Erresuma da, gaur egun, EKIren baitan salaketa gehien jaso dituen herrialdea: 47 izan dira salaketak; horietatik 16 inbertsorearen alde ebatzi dira dagoeneko, 1046 milioi euro, guztira. Espainiak klima-aldaketaren aurrean ekinbideak gauzatzeko NBEren Funts Berdean sartzera konprometitu duen aurrekontua halako zazpi da zifra hori.

2. EKIk erregai fosilen aldeko inbertsioak babesten ditu, eta ezinbestekoak diren klimaren eta ingurumenaren aldeko ekintza neurriak ezbaian jartzeko erabiltzen da.

Ekoizpen- eta ekonomia-sistemen deskarbonizazioa funtsezkoa da planetaren bizitza —ezagutzen dugun moduan— mehatxatzen duen klima-larrialdiari aurre egiteko; baina energia fosilaren sektorearen inbertsioak (petrolioa, gasa, nuklearra eta ikatza) oso babestuta daude EKIren baitan. Atzerriko inbertsoreek salaketa ugari egin dizkiete EKI sinatu duten Estatuei, ekintza klimatikoen eta ingurumen-babesaren aldeko neurriak hartzearren. Hainbat adibide daude. Duela gutxi, Uniper eta RWE konpainiek hainbat milioi euroko salaketa jarri zieten Herbeherei, 2030erako ikatz zentralak ixteko legea onartu eta gero. 2009an, Suediako Vattenfall multinazionalak 1.400 milioi euroko salaketa jarri zion Alemaniari, ikatz-zentral baten uraren eta biodibertsitatearen kalitatearen babesa arautzeagatik. 2016an, Rockhopper konpainiak Italia salatu zuen, bere kostetan petrolioa erauzteko proiektu berriak debekatzeagatik. 40-50 milioi dolar eskatu zizkion Italiako Estatuari.

3. EKIk energia berriztagarrien sustapena mehatxatzen du.

Arauetan eta legerietan aldaketa handiak eskatzen ditu erregai fosilik izango ez duen eta energia-ekoizpena berriztagarrietan oinarrituko duen planeta bat lortzeko erronka handiak. Arestian aipatutako kasuen aurrekariak kontuan harturik, aurreikus daiteke Energiaren eta Klimaren Plan Nazional Integratua (PNIEC) abiarazteak hainbat milioi euroko salaketak ekar ditzakeela klima-neutraltasuna lortzeko legeak ematen dituzten Estatuen aurka. Klima-aldaketa dela-eta oso zaurgarria da Espainia, eta horren beharrezkoa duen trantsizio energetikoa lortzeko oztopo larria izango lirateke salaketa horiek. Espainiako Erresumaren kontra ezagutzen diren salaketen ia erdiak (47tik, 22) gasaren, ikatzaren, petrolioaren edo energia nuklearraren industriarekin loturak dituzten inbertsoreak dira —haien kasuak energia berriztagarrien diru-laguntzei egindako murrizketetan oinarritzen badituzte ere—. EKI apenas ari da enpresa txikien eta berriztagarrien enpresen lagungarri izaten.

4. Energia ordainerraza egitera eta kontrol publikoaren mende jartzera bideratutako neurrien kontra egiteko erabil daiteke EKI.

Ekialdeko Europako hainbat herrialde EKIren baitan salatuak izan dira, energia-konpainien etekin altuak eta elektrizitatearen prezioak kontsumitzaileen alde murrizteko neurriak onartu zituztelako. EKIren xedapenak energia-ekoizpena eta -zerbitzuak jabetza eta kontrol publiko eta demokratikoaren pean jartzeko ekinbideen kontra ere erabil daitezke. Halaber, energiaren sektorean porrot egin duten pribatizazioen efektu negatiboei atzera eragiteko neurrien aurka erabil daitezke. Bereziki kezkagarria da, Espainian familia askok bizi duten pobrezia energetikoaren testuinguruan. 2018an, Espainiako etxebizitzen % 15ean tenperatura desegokiak zeuden, energiaren fakturen ordainketa atzeratu egin zen, edo bi gauzak aldi berean gertatzen ziren. 6,8 milioi pertsona inguru pobrezia energetikoan zeuden, edo pobrezia energetikoa bizitzeko arriskuan. Eurostat-en arabera, Espainiak du Europar Batasuneko elektrizitatearen preziorik altuenetako laugarrena. Espainiako etxebizitzen batez besteko soldata, ordea, EBko batez bestekoaren azpitik dago.

5. EKIren baitako inbertsore eta Estatu arteko arbitrajea Zuzenbide Estatuaren aurkakoa da, eta sistema juridiko nazionalak ahultzen ditu.

Justiziaren eskuragarritasun printzipioaren aurka, EKIk sistema judizial paraleloa eraiki du, botere ekonomiko handieneko eragile sozial batzuek, hau da, atzerriko inbertsoreek, esklusiboki erabil dezaketena. Sobera ezaguna da inbertsore-Estatu arteko gatazkak ebazten dituzten arbitro pribatuek kasu hauekin hainbat milioi euroko ordainsariak jasotzen dituztena. Hartara, interes handia dute EKIren baitako epaiketa kopurua handitzean, interes publikoa gorabehera. Itunaren baitan, arbitroek botere handia dute kontratuaren klausulak interpretatzeko modua erabakitzerakoan, inbertsoreen alde, eta horrek ondorio ikaragarriak dakartza aurrekontu publikoetan. Era berean, edozein sistema demokratikoren oinarrizko independentzia eta publizitate printzipioen kontra, EKIren arbitrajeak erabat sekretuak dira, eta askotan arbitroei dagozkien interes-gatazkak ezkutatzen dituzte —sarritan, enpresa-interesei lotuak—.

Orain arte, EKIren baitako salaketa guztien % 46tan bost bufete handik baino ez dute parte hartu. Onartezina da abokatuen bulegoek, arbitro pribatuek eta inbertsoreek diru-sarrera astronomikoak izatea, interes orokorra eta zergadunen dirua jokoan jartzen dituzten Estatuen kontrako auziei esker. Horren haritik, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak 2018an Achmea kasuari buruz eman zuen epaian (C-284/16 kasua), argiro arbuiatu zuen EBko Estatu kideen arteko inbertsio-akordio baten arbitraje-klausula, Europar Batasuneko Zuzenbidearen aurkakoa zelako.

Erakunde sinatzaileen eskaerak

Orain arte azaldutakoan oinarriturik, eta EKI gaurkotzeko negoziazioen bigarren aldia hastear dagoela (ekainean), gutun hau sinatzen dugun eragileek uste dugu, egun dagoen moduan, oso aukera gutxi daudela EKIren gaurkotze-prozesuak deskribatutako akatsak konpontzeko. Besteak beste, EBk EKIren negoziazioetara eramango duen manuak ez du aurreikusten erregai fosilen edo nuklearren inbertsioak babesteari utziko zaionik, ISDS arbitrajeak edo inbertsore eta Estatu arteko gatazkak konpontzeko bestelako moduak kanpoan geratuko direnik, ez eta klima-larrialdiari edo ingurumen-narriadurari aurre egitera behartzeko helburuak erantsiko direnik ere.

EBk eta Espainiak klima-larrialdia deklaratu dute, eta klimaren aldeko ekinbideen abangoardian daudela adierazten dute; aldi berean, zentzugabekoa da erregai fosilen inbertsioak babesten dituen itun baten baitan egotea.

Hori dela-eta, eragile eta sindikatu sinatzaileek Espainiako Gobernuari ondokoak gauzatzeko deia egiten diogu:

  • EKItik irtetea, eta haren derogazioa mahairatzea. EKIren 47. artikuluak edozein momentutan itunetik irteteko aukera aurreikusten du. Italia, adibidez, 2016an irten zen. Borondate politikoa baino ez da.
  • Martxan dagoen EKIren gaurkotze-prozesuarekin ez jarraitzea. Izan ere, izango duen irismen mugatua eta tartean dauden hainbat interes-gatazka ikusita, nekez lortuko da klima eta ingurumena errespetatuko dituen itun bat.
  • EKIren zabalkunde geografikoaren prozesua berehala gelditzea, eta atxikimendu gehiagorik ez onartzekoa, gaur egun dagoen moduan.
  • Inbertsore-Estatu arteko gatazken ebazpen-mekanismoak ezabatzeko eskatzea, bai EKIn, bai gaurko nahiz geroko beste akordio batzuetan, dela ISDS, dela ICS edo dela Inbertsioen Auzitegi Aldeaniztuna (MIC).

Sar zaitez formularioan, zure sinadura, edo zure kolektibo nahiz eragilearena gehitu nahi baduzu.


Gizarte zibilaren eragile eta kideen atxikimenduak

  1. Abrir Brecha
  2. Acció Ecologista-Agró
  3. Africaye
  4. Aliança contra la Pobresa Energètica
  5. Aliança per l’Emergència Climàtica
  6. Alianza por el Clima
  7. AlterNativa – Intercanvi amb Pobles Indígenes
  8. Alternativa Republicana
  9. Amics de la Terra Mallorca
  10. Amigos de la Tierra
  11. Anticapitalistas
  12. ARBA (Asociación para la Recuperación del Bosque Autóctono)
  13. Asamblea de Vivienda de Usera (Madrid)
  14. ASIA-Associació Salut I Agroecología
  15. Asociación Actúa por un Mundo Sostenible
  16. Asociación Asturiana de Amigos de la Naturaleza (A.N.A.)
  17. Asociación Conceyu pola Transición Xusta
  18. Asociación Cultural Plural Anitzak
  19. Asociación de Cultura Popular Alborada -Gallur
  20. Asociación de Permacultura ATTA
  21. Asociación de Usuarios de la Sanidad de Bizkaia. SUMENDI
  22. Asociación de vecinos Goya Dalí
  23. Asociación Educativa La Guiosfera
  24. Asociación EntrePueblos
  25. Asociación Kutembea na Tanzania
  26. Asociación Los Pies en la Tierra
  27. Asociación Otro Tiempo
  28. Asociación Mesa de la Ría de Huelva
  29. Asociación Picu Rabicu
  30. Asociación Plataforma Salvemos las Villuercas
  31. Asociación Pro Derechos Humanos de Andalucía (APDHA) – Delegación de Sevilla
  32. Asociación Victimas de la Justicia
  33. Asociación Vuelta al Campo
  34. Associació de Dones La Frontissa
  35. Asturies pol Clima
  36. ATTAC España
  37. Attac País Valencia
  38. Avirueco
  39. Barbastro Animalista
  40. Biziz bizi
  41. Birdindmurcia
  42. Blind books
  43. Campanya Catalunya No als Tractats de Comerç i Inversió
  44. Centro de Asesoría y Estudios Sociales (CAES Cooperativa)
  45. Cerna
  46. CGT Alacant
  47. CGT Huelva
  48. CGT Menorca
  49. CGT-LKN de Euskal Herria
  50. CIDES (Centro de Iniciativas y Desarrollo Sostenible)
  51. Climacció
  52. CNT Valencia
  53. Consumidores Construyendo Futuro
  54. Colectivo Feminista Las Tejedoras
  55. Colectivo Toma la Plaza 15M Alicante
  56. Collectiu Ecología i Pau
  57. Comisión Legal Sol
  58. Confederación General del Trabajo (CGT)
  59. Confederación Intersindical
  60. Cooperacció
  61. Cooperativa El Poblet SCCL
  62. Cooperativa La Unió del Poblenou
  63. Coordinadora de ONG para el Desarrollo-España
  64. Coordinadora de Pensionistas de Euskadi
  65. Coordinadora Ecoloxista d’Asturies
  66. Coordinadora ONGs Desarrollo de Canarias (CONGDCA)
  67. DES DE BAIX
  68. Dones Llibertàries de CGT
  69. Dones x Dones
  70. Eco Acción
  71. ECOAR Global
  72. ECOGEIN
  73. Ecoimpulso
  74. Ecologistas en Acción Andalucía
  75. Ecologistas en Acción Extremadura
  76. Ecologistas en Acción de la Sierra de Huelva
  77. Ecologistas en Acción de Sanlúcar
  78. Ecologistas en Acción El Puerto de Sta. María
  79. Ecologistas en Acción Valencia
  80. Ecologistas en Acción. Confederación estatal
  81. Ekologistak Martxan
  82. ELA Sindikatua
  83. EnergEtica coop.
  84. Energy Consulting Siglo XXI
  85. Enerofilms
  86. Enginyeria Sense Fronteres
  87. ESK Sindikatua
  88. Extinction Rebellion (España)
  89. Extinction Rebellion Málaga
  90. Federación española de Ingeniería Sin Fronteras
  91. Federación Regional de Asociaciones Vecinales de Madrid (FRAVM)
  92. Federación Servicios a la Ciudadanía FSC-CCOO
  93. Feministas por el Clima
  94. Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra y Agua Morelos, Puebla, Tlaxcala (México)
  95. Fridays For Future Huesca
  96. Fridays For Future Madrid
  97. Fridays For Future Marchena
  98. Fundació Deixalles
  99. Fundación de los Comunes
  100. GOB Mallorca
  101. Goiener Elkartea
  102. GRAMA (Grupo de Acción para el Medio Ambiente)
  103. Greenpeace España
  104. Grup local de Barcelona de Somenergia
  105. Grupo de Estudios Africanos de la UAM (GEA-UAM)
  106. Gure Energia
  107. Instituto Internacional de Derecho y Medio Ambiente (IIDMA)
  108. Instituto de Sostenibilidad Energética
  109. Intersindical de la Región Murciana
  110. Intersindical Valenciana
  111. La Garbancita Ecológica S. Coop. Mad. de Consumo Responsable Agroecológico
  112. LAB Sindikatua
  113. Lafede.cat – Organitzacions per a la Justícia Global
  114. Lavapiés ¿dónde vas?
  115. Les Agulles – Ecologistas en Acción
  116. Libertarias
  117. Madres por el Clima
  118. Madres por el Clima Asturias
  119. Madres por el Clima Cantabria
  120. Marea Pensionista Horta-Guinardó
  121. Marxa Mundial de les Dones-Catalunya
  122. Mikelazulo Kultur Elkartea
  123. Movimiento Ibérico Antinuclear
  124. No TTIP Tarragona-Reus
  125. Novact
  126. Observatori del Deute en la Globalització (ODG)
  127. Observatori DESC
  128. Observatorio de Multinacionales en América Latina – Paz con Dignidad
  129. Ongd AFRICANDO
  130. ONGDI Fondo Verde
  131. Pachakuti
  132. Perifèries
  133. Plataforma Antitérmica La Pereda
  134. Plataforma Auditoría Ciudadana de la Deuda
  135. Plataforma Ciudadana para una Transición Ecológica Justa
  136. Plataforma Ciudadana Zaragoza sin Fractura -ZsF
  137. Plataforma d’Afectats per la Hipoteca de Barcelona
  138. Plataforma en Defensa de los Paisajes de Teruel
  139. Plataforma por un Nuevo Modelo Energético
  140. Plataforma Renta Básica
  141. Plataforma Unitaria contra la Autopista Eléctrica
  142. Politki Elkartea
  143. PROCÉS CONSTITUENT
  144. PUPA (Plataforma de Usuarios y Pacientes en Defensa de una Sanidad Pública Universal y de Calidad para Tod@s)
  145. REAS – Red de Redes de Economía Alternativa y Solidaria
  146. Recortes Cero
  147. Red de Apoyo Mutuo en respuesta a los Megaproyectos Energéticos
  148. Red de Mujeres por una Transición Energética Ecofeminista
  149. Red de ONGD de Madrid
  150. Red Ecofeminista
  151. Red Universidades cultivadas
  152. Revo Prosperidad Sostenible
  153. Ruralitzem
  154. Sanaconsciencia
  155. Sindicato co.bas comissió de base
  156. SOLABRIA Sociedad Cooperativa
  157. Solidaridad Internacional Andalucía
  158. Som Energia SCCL
  159. Som Mobilitat SCCL
  160. Stecyl
  161. STEILAS
  162. Surgencia Medio Ambiente y Dinámica de Grupos, S.L.
  163. Sukar Horia
  164. Terraferida
  165. TRADENER
  166. Trawunche Madrid (Coordinación de Apoyo al Pueblo Mapuche)
  167. UGT
  168. Universidad Popular de Permacultura
  169. UPClima
  170. USOC-Mecalux.
  171. Verdegaia
  172. Volem Sencelles
  173. Xarxa per la sobirania energètica (Xse)
  174. Yayoflautas Madrid
  175. Adoración Guamán. Profesora de derecho en la Universitat de València
  176. Adrián Almazán. Investigador del Foro Transiciones
  177. Alberto Cabello Sánchez. Profesor en la Universidad de Extremadura
  178. Alberto Matarán Ruiz. Doctor Ambientólogo en el Departamento de Urbanística y Ordenación del Territorio en la Escuela Técnica Superior de Arquitectura de la Universidad de Granada
  179. Almudena Hernando. Profesora titular en el Departamento de Prehistoria, Facultad de Geografía e Historia, de la Universidad Complutense
  180. Ana Isabel Marrades. Profesora de Derecho Constitucional de la Universitat de València
  181. Anna Pérez Catalá. Ambientóloga especializada en comunicación sobre cambio climático
  182. Arcadi Oliveres Boadella. Presidente de la Universtat Internacional de la Pau (UNIPAU)
  183. Ariel Jérez Novara. Profesor Ciencias Políticas en la Universidad Complutense de Madrid y delegado de Innovación y Sostenibilidad FCPS-UCM
  184. Armando Fernández Steinko. Profesor titular de Sociología en la Universidad Complutense de Madrid
  185. Belén Martínez Madrid. Profesora titular del Departamento de Medicina y Cirugía Animal de la Facultad de Veterinaria de la Universidad Complutense de Madrid
  186. Carlos Sánchez Mato. Responsable de Políticas Económicas de IU y profesor de Economía en la Universidad Complutense de Madrid
  187. Carlos Vázquez. Secretario de Area Externa del Comité Central  del PCE
  188. Carmen Castro García. Profesora de economía en la Universitat de València  y especialista en políticas de género
  189. Carmen Velayos Castelo. Profesora titular de Ética y Filosofía Política en la Universidad de Salamanca
  190. Conchi Avellán Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  191. Coral Ramírez Guerra. Miembro de la Coordinadora Federal de Més País Catalunya
  192. David Cid Colomer. Diputado del Parlament de Catalunya por  Catalunya en Comú Podem
  193. Dolores Póliz. Portavoz EQUO Cantabria
  194. Enrique Santiago Romero. Secretario General del Partido Comunista de España
  195. Ernest Urtasun, Eurodiputado de Catalunya En Comú
  196. Eva Aladro Vico. Profesora de la Universidad Complutense de Madrid
  197. Eva García Sempere. Coordinadora área de medio ambiente de IU y exdiputada
  198. Federico Demaria. Profesor de Economía Ecológica en la Universitat de Barcelona
  199. Fernando Luengo Escalonilla. Economista
  200. Gabriel Moreno Campo. Portavoz de EQUO Cantabria
  201. Gerardo Pisarello. Diputado y profesor de Derecho Constitucional de la Universidad de Barcelona
  202. Gorka Bueno Mendieta. Profesor titular de la Universidad UPV/EHU
  203. Iñaki Barcena Hinojal. Catedrático de Ciencia Política en Euskal Herriko Unibertsitatea
  204. Iria Vázquez Silva. Profesora de Sociología en la Universidad de Vigo
  205. Itsaxo Apraiz Larruzea. Doctora en Bioquímica
  206. Jéssica Álbiach. Presidenta de Catalunya en Comú Podem een el Parlament de Catalunya
  207. Joaquín Aparicio. Profesor Emérito Universidad Castilla-La Mancha
  208. Jorge Fonseca Castro. Catedrático Economía Aplicada en la Universidad Complutense de Madrid
  209. Jorge Riechmann. Profesor en la Universidad Autónoma de Madrid (Departamento de Filosofía) y Coordinador del Grupo de Investigación Transdisciplinar sobre Transiciones Socioecológicas (GinTRANS2)
  210. José Albelda. Profesor de la Universidad Politécnica de Valencia
  211. José Carlos González Lorente. Responsable de Sostenibilidad en CCOO
  212. José Manuel Rodríguez Victoriano. Profesor de la Universidad de Valencia
  213. Joseba Azkarraga Etxagibel. Profesor e investigador en Euskal Herriko Unibertsitatea
  214. Juan Carlos Monedero. Profesor de Ciencia Política y de la Administración en la Universidad Complutense de Madrid
  215. Juán Hernández Zubizarreta Profesor de la UPV/ EHU e investigador de OMAL
  216. Karmelo Garay Alarcia. Concejal por Unidas Podemos
  217. Lorena Ruiz-Huerta Garcia de Viedma. Abogada
  218. Lucas Ferro. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  219. Luis Rico García-Amado. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  220. Mª Luisa Moltó Carbonell. Catedrática de Análisis Económico de la Universitat de València
  221. Manu Pineda. Eurodiputado de Izquierda Unida Unidas-Podemos
  222. Marc Parés Franzi. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  223. Marco Masetti. Doctor Arquitectura y Energia, La Salle, Universitat Ramon Llull
  224. Margarita Mediavilla Pascual. Profesora de la Escuela de Ingenierías Industriales y miembro del grupo de investigación en Energía, Economía y Dinámica de Sistemas de la de la Universidad de Valladolid
  225. María Eugenia Rodríguez Palop. Eurodiputada y profesora de Filosofía del derecho especializada en derechos humanos
  226. Marta Ribas Frías. Diputa del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  227. Miguel Urbán Crespo. Eurodiputado
  228. Mikel Córdoba. Jurista y consultor en derechos humanos
  229. Niall Binns. Profesor titular de Literatura Hispanoamericana en la Universidad Complutense de Madrid
  230. Óscar Carpintero. Profesor de Economía Aplicada en la Universidad de Valladolid
  231. Pablo Jiménez. Responsable en Tratados de Comercio e Inversión de IU (Izquierda Unida)
  232. Paco Segura. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  233. Ramón del Buey Cañas. Profesor e investigador en la Universidad Autónoma de Madrid
  234. Roberto Cantoni. Investigador de la Universitat Autònoma de Barcelona
  235. Salvador González Santiago Responsable de movimientos sociales del PCE-EPK, ARABA
  236. Sira Rego. Eurodiputada
  237. Susana Segovia. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  238. Tomás R. Villasante. Profesor Honorífico de la Universidad Complutense de Madrid
  239. Xavier Pedrol Rovira. Profesor de Filosofía del Derecho en la Universidad de Barcelona
  240. Yayo Herrero. Antropóloga, ingeniera, educadora social y activista ecofeminista
  241. Yolanda López. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem

4]Energiaren Kartari buruzko Ituna (EKI) gaurkotzeko bigarren negoziazioaldia hasiko da datorren uztailean. Jende gutxik ezagutzen du ituna, baina gure bizitzetan uste baino eragin handiagoa izango du.

Negoziazioaldi hori dela-eta, 200etik gora eragilek eta gizarte zibileko ordezkarik (akademikok, legelarik eta politikarik, haien izenean) sinatutako gutun bat entregatu genion Estatuko No a los Tratados de Comercio e Inversión kanpainiak Trantsizio Ekologikoaren eta Erronka Demografikoaren Ministroari, Espainia EKItik irten dadila eskatzeko.

Gutun hori urte osoan egongo da irekita, atxikimenduak jasotzen jarraitzeko asmoz. Zure sinadura edo zure kolektibo nahiz eragilearena gehitu nahi baduzu, bidali iezaguzu mezu bat noalttip@gmail.com helbidera.[/h4]

ESPAINIA ENERGIAREN KARTARI BURUZKO ITUNETIK ATERA DADILA ESKATZEN DUGU

Gutun hau izenpetzen dugun gizarte zibilaren eragileek, sindikatuek eta ordezkari politikoek Espainiako Gobernuari zuzentzen gatzaizkio, Energiaren Kartaren Konferentziako kide den aldetik, Espainiako Erresuma Energiaren Kartaren Itunetik (EKI) atera dadila eskatzeko, datorren ekainean Ituna gaurkotzeko Bruselan egingo den negoziazioaldia hastear dagoenean.

Aparteko legegintza-neurriak eskatzen dituen klima- eta osasun-krisi honen erdian, EKI interes publikorako mehatxu larria dela deritzogu. Izan ere, bateraezina da Parisko Akordioan adostu zen konpromisoarekin, alegia, mende amaierarako tenperatura igoera 1,5 ºC-ra mugatzeko konpromisoarekin. Baina ez horrekin bakarrik: baita bidezko trantsizio energetikoa gauzatzeko beharrezkoak diren politikekin eta politika publikoen ezinbesteko beste neurri batzuekin ere. EKIk arriskuan jartzen ditu Energiaren eta Klimaren Plan Nazional Integratuan (PNIEC) eta Klima Aldaketari eta Energia Trantsizioari buruzko Lege proposamenean sartutako helburuak.

EKI energiaren sektoreko inbertsioak babesteko itun aldeaniztuna da, 1990eko hamarkadaren amaieran sortua. Gaur egun, Europa eta Asiako 53 herrialdek berretsi dute. Akordio erabat asimetrikoa da, energiaren sektoreei eta korporazioei pribilegio handiak ematen dizkiena. EKIk arau ugari ditu, baina bereziki kezkagarriak dira energiaren sektoreko atzerriko inbertsioak babesten dituzten ebazpenak —adibidez, inbertsore-Estatu arteko eztabaidak ebazteko klausulak—. Ebazpen horien bitartez, arbitraje auzitegi pribatuak ezartzen ditu, nazioarteko merkataritza-zuzenbidean adituak diren hiru abokatuz osatuak, eta existitzen diren auzitegi publikoetatik kanpo funtzionatzen dutenak. Prozesu opaku honetan, atzerriko inbertsoreek Estatuak sala ditzakete, Estatuek inbertsoreen interes ekonomikoak kaltetzen dituztenean, eta diru publiko eskerga erreklamatzen.

Hala, bada, energia-iturri fosil eta nuklearrak arian-arian ezabatzera bideratutako legegintza-neurriak ezbaian jartzeko erabiltzen ari da EKI, gero eta gehiago. EKI oztopoa izango da energia berriztagarrietan eta energia-efizientzian inbertsioak egiteari lehentasuna emateko, energiaren ekoizpena kontrol publikoaren pean jartzeko eta pobrezia energetikoarekin amaitzeko neurriak hartzeko.

Egungo klima, ekologia eta gizarte krisian, gutxienez bost arrazoi zerreda ditzakegu, EKI arrisku larria dela egiaztatzeko:

1. Aurrekontu publikoak eta zergadunen dirua arriskuan jartzen ditu EKIk.

Mundu osoan ez da egon merkataritza eta inbertsio akordiorik EKIk bezainbeste inbertsore-Estatu salaketa eragin duenik. Itun honen ISDS auzitegiaren baitan jarritako salaketa kopuru ezaguna 129ra heldu zen 2020ko martxoan. 2019ko amaieran, gobernuak 52 mila milioi dolar ordaintzera kondenatuak izan ziren. Diru kopuru hori mundu osoan elektrizitatea eskuratzeko modurik ez duten pertsonei hornidura emateko urtean behar den inbertsioa da. Espainiako Erresuma da, gaur egun, EKIren baitan salaketa gehien jaso dituen herrialdea: 47 izan dira salaketak; horietatik 16 inbertsorearen alde ebatzi dira dagoeneko, 1046 milioi euro, guztira. Espainiak klima-aldaketaren aurrean ekinbideak gauzatzeko NBEren Funts Berdean sartzera konprometitu duen aurrekontua halako zazpi da zifra hori.

2. EKIk erregai fosilen aldeko inbertsioak babesten ditu, eta ezinbestekoak diren klimaren eta ingurumenaren aldeko ekintza neurriak ezbaian jartzeko erabiltzen da.

Ekoizpen- eta ekonomia-sistemen deskarbonizazioa funtsezkoa da planetaren bizitza —ezagutzen dugun moduan— mehatxatzen duen klima-larrialdiari aurre egiteko; baina energia fosilaren sektorearen inbertsioak (petrolioa, gasa, nuklearra eta ikatza) oso babestuta daude EKIren baitan. Atzerriko inbertsoreek salaketa ugari egin dizkiete EKI sinatu duten Estatuei, ekintza klimatikoen eta ingurumen-babesaren aldeko neurriak hartzearren. Hainbat adibide daude. Duela gutxi, Uniper eta RWE konpainiek hainbat milioi euroko salaketa jarri zieten Herbeherei, 2030erako ikatz zentralak ixteko legea onartu eta gero. 2009an, Suediako Vattenfall multinazionalak 1.400 milioi euroko salaketa jarri zion Alemaniari, ikatz-zentral baten uraren eta biodibertsitatearen kalitatearen babesa arautzeagatik. 2016an, Rockhopper konpainiak Italia salatu zuen, bere kostetan petrolioa erauzteko proiektu berriak debekatzeagatik. 40-50 milioi dolar eskatu zizkion Italiako Estatuari.

3. EKIk energia berriztagarrien sustapena mehatxatzen du.

Arauetan eta legerietan aldaketa handiak eskatzen ditu erregai fosilik izango ez duen eta energia-ekoizpena berriztagarrietan oinarrituko duen planeta bat lortzeko erronka handiak. Arestian aipatutako kasuen aurrekariak kontuan harturik, aurreikus daiteke Energiaren eta Klimaren Plan Nazional Integratua (PNIEC) abiarazteak hainbat milioi euroko salaketak ekar ditzakeela klima-neutraltasuna lortzeko legeak ematen dituzten Estatuen aurka. Klima-aldaketa dela-eta oso zaurgarria da Espainia, eta horren beharrezkoa duen trantsizio energetikoa lortzeko oztopo larria izango lirateke salaketa horiek. Espainiako Erresumaren kontra ezagutzen diren salaketen ia erdiak (47tik, 22) gasaren, ikatzaren, petrolioaren edo energia nuklearraren industriarekin loturak dituzten inbertsoreak dira —haien kasuak energia berriztagarrien diru-laguntzei egindako murrizketetan oinarritzen badituzte ere—. EKI apenas ari da enpresa txikien eta berriztagarrien enpresen lagungarri izaten.

4. Energia ordainerraza egitera eta kontrol publikoaren mende jartzera bideratutako neurrien kontra egiteko erabil daiteke EKI.

Ekialdeko Europako hainbat herrialde EKIren baitan salatuak izan dira, energia-konpainien etekin altuak eta elektrizitatearen prezioak kontsumitzaileen alde murrizteko neurriak onartu zituztelako. EKIren xedapenak energia-ekoizpena eta -zerbitzuak jabetza eta kontrol publiko eta demokratikoaren pean jartzeko ekinbideen kontra ere erabil daitezke. Halaber, energiaren sektorean porrot egin duten pribatizazioen efektu negatiboei atzera eragiteko neurrien aurka erabil daitezke. Bereziki kezkagarria da, Espainian familia askok bizi duten pobrezia energetikoaren testuinguruan. 2018an, Espainiako etxebizitzen % 15ean tenperatura desegokiak zeuden, energiaren fakturen ordainketa atzeratu egin zen, edo bi gauzak aldi berean gertatzen ziren. 6,8 milioi pertsona inguru pobrezia energetikoan zeuden, edo pobrezia energetikoa bizitzeko arriskuan. Eurostat-en arabera, Espainiak du Europar Batasuneko elektrizitatearen preziorik altuenetako laugarrena. Espainiako etxebizitzen batez besteko soldata, ordea, EBko batez bestekoaren azpitik dago.

5. EKIren baitako inbertsore eta Estatu arteko arbitrajea Zuzenbide Estatuaren aurkakoa da, eta sistema juridiko nazionalak ahultzen ditu.

Justiziaren eskuragarritasun printzipioaren aurka, EKIk sistema judizial paraleloa eraiki du, botere ekonomiko handieneko eragile sozial batzuek, hau da, atzerriko inbertsoreek, esklusiboki erabil dezaketena. Sobera ezaguna da inbertsore-Estatu arteko gatazkak ebazten dituzten arbitro pribatuek kasu hauekin hainbat milioi euroko ordainsariak jasotzen dituztena. Hartara, interes handia dute EKIren baitako epaiketa kopurua handitzean, interes publikoa gorabehera. Itunaren baitan, arbitroek botere handia dute kontratuaren klausulak interpretatzeko modua erabakitzerakoan, inbertsoreen alde, eta horrek ondorio ikaragarriak dakartza aurrekontu publikoetan. Era berean, edozein sistema demokratikoren oinarrizko independentzia eta publizitate printzipioen kontra, EKIren arbitrajeak erabat sekretuak dira, eta askotan arbitroei dagozkien interes-gatazkak ezkutatzen dituzte —sarritan, enpresa-interesei lotuak—.

Orain arte, EKIren baitako salaketa guztien % 46tan bost bufete handik baino ez dute parte hartu. Onartezina da abokatuen bulegoek, arbitro pribatuek eta inbertsoreek diru-sarrera astronomikoak izatea, interes orokorra eta zergadunen dirua jokoan jartzen dituzten Estatuen kontrako auziei esker. Horren haritik, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak 2018an Achmea kasuari buruz eman zuen epaian (C-284/16 kasua), argiro arbuiatu zuen EBko Estatu kideen arteko inbertsio-akordio baten arbitraje-klausula, Europar Batasuneko Zuzenbidearen aurkakoa zelako.

Erakunde sinatzaileen eskaerak

Orain arte azaldutakoan oinarriturik, eta EKI gaurkotzeko negoziazioen bigarren aldia hastear dagoela (ekainean), gutun hau sinatzen dugun eragileek uste dugu, egun dagoen moduan, oso aukera gutxi daudela EKIren gaurkotze-prozesuak deskribatutako akatsak konpontzeko. Besteak beste, EBk EKIren negoziazioetara eramango duen manuak ez du aurreikusten erregai fosilen edo nuklearren inbertsioak babesteari utziko zaionik, ISDS arbitrajeak edo inbertsore eta Estatu arteko gatazkak konpontzeko bestelako moduak kanpoan geratuko direnik, ez eta klima-larrialdiari edo ingurumen-narriadurari aurre egitera behartzeko helburuak erantsiko direnik ere.

EBk eta Espainiak klima-larrialdia deklaratu dute, eta klimaren aldeko ekinbideen abangoardian daudela adierazten dute; aldi berean, zentzugabekoa da erregai fosilen inbertsioak babesten dituen itun baten baitan egotea.

Hori dela-eta, eragile eta sindikatu sinatzaileek Espainiako Gobernuari ondokoak gauzatzeko deia egiten diogu:

  • EKItik irtetea, eta haren derogazioa mahairatzea. EKIren 47. artikuluak edozein momentutan itunetik irteteko aukera aurreikusten du. Italia, adibidez, 2016an irten zen. Borondate politikoa baino ez da.
  • Martxan dagoen EKIren gaurkotze-prozesuarekin ez jarraitzea. Izan ere, izango duen irismen mugatua eta tartean dauden hainbat interes-gatazka ikusita, nekez lortuko da klima eta ingurumena errespetatuko dituen itun bat.
  • EKIren zabalkunde geografikoaren prozesua berehala gelditzea, eta atxikimendu gehiagorik ez onartzekoa, gaur egun dagoen moduan.
  • Inbertsore-Estatu arteko gatazken ebazpen-mekanismoak ezabatzeko eskatzea, bai EKIn, bai gaurko nahiz geroko beste akordio batzuetan, dela ISDS, dela ICS edo dela Inbertsioen Auzitegi Aldeaniztuna (MIC).

Sar zaitez formularioan, zure sinadura, edo zure kolektibo nahiz eragilearena gehitu nahi baduzu.


Gizarte zibilaren eragile eta kideen atxikimenduak

  1. Abrir Brecha
  2. Acció Ecologista-Agró
  3. Africaye
  4. Aliança contra la Pobresa Energètica
  5. Aliança per l’Emergència Climàtica
  6. Alianza por el Clima
  7. AlterNativa – Intercanvi amb Pobles Indígenes
  8. Alternativa Republicana
  9. Amics de la Terra Mallorca
  10. Amigos de la Tierra
  11. Anticapitalistas
  12. ARBA (Asociación para la Recuperación del Bosque Autóctono)
  13. Asamblea de Vivienda de Usera (Madrid)
  14. ASIA-Associació Salut I Agroecología
  15. Asociación Actúa por un Mundo Sostenible
  16. Asociación Asturiana de Amigos de la Naturaleza (A.N.A.)
  17. Asociación Conceyu pola Transición Xusta
  18. Asociación Cultural Plural Anitzak
  19. Asociación de Cultura Popular Alborada -Gallur
  20. Asociación de Permacultura ATTA
  21. Asociación de Usuarios de la Sanidad de Bizkaia. SUMENDI
  22. Asociación de vecinos Goya Dalí
  23. Asociación Educativa La Guiosfera
  24. Asociación EntrePueblos
  25. Asociación Kutembea na Tanzania
  26. Asociación Los Pies en la Tierra
  27. Asociación Otro Tiempo
  28. Asociación Mesa de la Ría de Huelva
  29. Asociación Picu Rabicu
  30. Asociación Plataforma Salvemos las Villuercas
  31. Asociación Pro Derechos Humanos de Andalucía (APDHA) – Delegación de Sevilla
  32. Asociación Victimas de la Justicia
  33. Asociación Vuelta al Campo
  34. Associació de Dones La Frontissa
  35. Asturies pol Clima
  36. ATTAC España
  37. Attac País Valencia
  38. Avirueco
  39. Barbastro Animalista
  40. Biziz bizi
  41. Birdindmurcia
  42. Blind books
  43. Campanya Catalunya No als Tractats de Comerç i Inversió
  44. Centro de Asesoría y Estudios Sociales (CAES Cooperativa)
  45. Cerna
  46. CGT Alacant
  47. CGT Huelva
  48. CGT Menorca
  49. CGT-LKN de Euskal Herria
  50. CIDES (Centro de Iniciativas y Desarrollo Sostenible)
  51. Climacció
  52. CNT Valencia
  53. Consumidores Construyendo Futuro
  54. Colectivo Feminista Las Tejedoras
  55. Colectivo Toma la Plaza 15M Alicante
  56. Collectiu Ecología i Pau
  57. Comisión Legal Sol
  58. Confederación General del Trabajo (CGT)
  59. Confederación Intersindical
  60. Cooperacció
  61. Cooperativa El Poblet SCCL
  62. Cooperativa La Unió del Poblenou
  63. Coordinadora de ONG para el Desarrollo-España
  64. Coordinadora de Pensionistas de Euskadi
  65. Coordinadora Ecoloxista d’Asturies
  66. Coordinadora ONGs Desarrollo de Canarias (CONGDCA)
  67. DES DE BAIX
  68. Dones Llibertàries de CGT
  69. Dones x Dones
  70. Eco Acción
  71. ECOAR Global
  72. ECOGEIN
  73. Ecoimpulso
  74. Ecologistas en Acción Andalucía
  75. Ecologistas en Acción Extremadura
  76. Ecologistas en Acción de la Sierra de Huelva
  77. Ecologistas en Acción de Sanlúcar
  78. Ecologistas en Acción El Puerto de Sta. María
  79. Ecologistas en Acción Valencia
  80. Ecologistas en Acción. Confederación estatal
  81. Ekologistak Martxan
  82. ELA Sindikatua
  83. EnergEtica coop.
  84. Energy Consulting Siglo XXI
  85. Enerofilms
  86. Enginyeria Sense Fronteres
  87. ESK Sindikatua
  88. Extinction Rebellion (España)
  89. Extinction Rebellion Málaga
  90. Federación española de Ingeniería Sin Fronteras
  91. Federación Regional de Asociaciones Vecinales de Madrid (FRAVM)
  92. Federación Servicios a la Ciudadanía FSC-CCOO
  93. Feministas por el Clima
  94. Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra y Agua Morelos, Puebla, Tlaxcala (México)
  95. Fridays For Future Huesca
  96. Fridays For Future Madrid
  97. Fridays For Future Marchena
  98. Fundació Deixalles
  99. Fundación de los Comunes
  100. GOB Mallorca
  101. Goiener Elkartea
  102. GRAMA (Grupo de Acción para el Medio Ambiente)
  103. Greenpeace España
  104. Grup local de Barcelona de Somenergia
  105. Grupo de Estudios Africanos de la UAM (GEA-UAM)
  106. Gure Energia
  107. Instituto Internacional de Derecho y Medio Ambiente (IIDMA)
  108. Instituto de Sostenibilidad Energética
  109. Intersindical de la Región Murciana
  110. Intersindical Valenciana
  111. La Garbancita Ecológica S. Coop. Mad. de Consumo Responsable Agroecológico
  112. LAB Sindikatua
  113. Lafede.cat – Organitzacions per a la Justícia Global
  114. Lavapiés ¿dónde vas?
  115. Les Agulles – Ecologistas en Acción
  116. Libertarias
  117. Madres por el Clima
  118. Madres por el Clima Asturias
  119. Madres por el Clima Cantabria
  120. Marea Pensionista Horta-Guinardó
  121. Marxa Mundial de les Dones-Catalunya
  122. Mikelazulo Kultur Elkartea
  123. Movimiento Ibérico Antinuclear
  124. No TTIP Tarragona-Reus
  125. Novact
  126. Observatori del Deute en la Globalització (ODG)
  127. Observatori DESC
  128. Observatorio de Multinacionales en América Latina – Paz con Dignidad
  129. Ongd AFRICANDO
  130. ONGDI Fondo Verde
  131. Pachakuti
  132. Perifèries
  133. Plataforma Antitérmica La Pereda
  134. Plataforma Auditoría Ciudadana de la Deuda
  135. Plataforma Ciudadana para una Transición Ecológica Justa
  136. Plataforma Ciudadana Zaragoza sin Fractura -ZsF
  137. Plataforma d’Afectats per la Hipoteca de Barcelona
  138. Plataforma en Defensa de los Paisajes de Teruel
  139. Plataforma por un Nuevo Modelo Energético
  140. Plataforma Renta Básica
  141. Plataforma Unitaria contra la Autopista Eléctrica
  142. Politki Elkartea
  143. PROCÉS CONSTITUENT
  144. PUPA (Plataforma de Usuarios y Pacientes en Defensa de una Sanidad Pública Universal y de Calidad para Tod@s)
  145. REAS – Red de Redes de Economía Alternativa y Solidaria
  146. Recortes Cero
  147. Red de Apoyo Mutuo en respuesta a los Megaproyectos Energéticos
  148. Red de Mujeres por una Transición Energética Ecofeminista
  149. Red de ONGD de Madrid
  150. Red Ecofeminista
  151. Red Universidades cultivadas
  152. Revo Prosperidad Sostenible
  153. Ruralitzem
  154. Sanaconsciencia
  155. Sindicato co.bas comissió de base
  156. SOLABRIA Sociedad Cooperativa
  157. Solidaridad Internacional Andalucía
  158. Som Energia SCCL
  159. Som Mobilitat SCCL
  160. Stecyl
  161. STEILAS
  162. Surgencia Medio Ambiente y Dinámica de Grupos, S.L.
  163. Sukar Horia
  164. Terraferida
  165. TRADENER
  166. Trawunche Madrid (Coordinación de Apoyo al Pueblo Mapuche)
  167. UGT
  168. Universidad Popular de Permacultura
  169. UPClima
  170. USOC-Mecalux.
  171. Verdegaia
  172. Volem Sencelles
  173. Xarxa per la sobirania energètica (Xse)
  174. Yayoflautas Madrid
  175. Adoración Guamán. Profesora de derecho en la Universitat de València
  176. Adrián Almazán. Investigador del Foro Transiciones
  177. Alberto Cabello Sánchez. Profesor en la Universidad de Extremadura
  178. Alberto Matarán Ruiz. Doctor Ambientólogo en el Departamento de Urbanística y Ordenación del Territorio en la Escuela Técnica Superior de Arquitectura de la Universidad de Granada
  179. Almudena Hernando. Profesora titular en el Departamento de Prehistoria, Facultad de Geografía e Historia, de la Universidad Complutense
  180. Ana Isabel Marrades. Profesora de Derecho Constitucional de la Universitat de València
  181. Anna Pérez Catalá. Ambientóloga especializada en comunicación sobre cambio climático
  182. Arcadi Oliveres Boadella. Presidente de la Universtat Internacional de la Pau (UNIPAU)
  183. Ariel Jérez Novara. Profesor Ciencias Políticas en la Universidad Complutense de Madrid y delegado de Innovación y Sostenibilidad FCPS-UCM
  184. Armando Fernández Steinko. Profesor titular de Sociología en la Universidad Complutense de Madrid
  185. Belén Martínez Madrid. Profesora titular del Departamento de Medicina y Cirugía Animal de la Facultad de Veterinaria de la Universidad Complutense de Madrid
  186. Carlos Sánchez Mato. Responsable de Políticas Económicas de IU y profesor de Economía en la Universidad Complutense de Madrid
  187. Carlos Vázquez. Secretario de Area Externa del Comité Central  del PCE
  188. Carmen Castro García. Profesora de economía en la Universitat de València  y especialista en políticas de género
  189. Carmen Velayos Castelo. Profesora titular de Ética y Filosofía Política en la Universidad de Salamanca
  190. Conchi Avellán Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  191. Coral Ramírez Guerra. Miembro de la Coordinadora Federal de Més País Catalunya
  192. David Cid Colomer. Diputado del Parlament de Catalunya por  Catalunya en Comú Podem
  193. Dolores Póliz. Portavoz EQUO Cantabria
  194. Enrique Santiago Romero. Secretario General del Partido Comunista de España
  195. Ernest Urtasun, Eurodiputado de Catalunya En Comú
  196. Eva Aladro Vico. Profesora de la Universidad Complutense de Madrid
  197. Eva García Sempere. Coordinadora área de medio ambiente de IU y exdiputada
  198. Federico Demaria. Profesor de Economía Ecológica en la Universitat de Barcelona
  199. Fernando Luengo Escalonilla. Economista
  200. Gabriel Moreno Campo. Portavoz de EQUO Cantabria
  201. Gerardo Pisarello. Diputado y profesor de Derecho Constitucional de la Universidad de Barcelona
  202. Gorka Bueno Mendieta. Profesor titular de la Universidad UPV/EHU
  203. Iñaki Barcena Hinojal. Catedrático de Ciencia Política en Euskal Herriko Unibertsitatea
  204. Iria Vázquez Silva. Profesora de Sociología en la Universidad de Vigo
  205. Itsaxo Apraiz Larruzea. Doctora en Bioquímica
  206. Jéssica Álbiach. Presidenta de Catalunya en Comú Podem een el Parlament de Catalunya
  207. Joaquín Aparicio. Profesor Emérito Universidad Castilla-La Mancha
  208. Jorge Fonseca Castro. Catedrático Economía Aplicada en la Universidad Complutense de Madrid
  209. Jorge Riechmann. Profesor en la Universidad Autónoma de Madrid (Departamento de Filosofía) y Coordinador del Grupo de Investigación Transdisciplinar sobre Transiciones Socioecológicas (GinTRANS2)
  210. José Albelda. Profesor de la Universidad Politécnica de Valencia
  211. José Carlos González Lorente. Responsable de Sostenibilidad en CCOO
  212. José Manuel Rodríguez Victoriano. Profesor de la Universidad de Valencia
  213. Joseba Azkarraga Etxagibel. Profesor e investigador en Euskal Herriko Unibertsitatea
  214. Juan Carlos Monedero. Profesor de Ciencia Política y de la Administración en la Universidad Complutense de Madrid
  215. Juán Hernández Zubizarreta Profesor de la UPV/ EHU e investigador de OMAL
  216. Karmelo Garay Alarcia. Concejal por Unidas Podemos
  217. Lorena Ruiz-Huerta Garcia de Viedma. Abogada
  218. Lucas Ferro. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  219. Luis Rico García-Amado. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  220. Mª Luisa Moltó Carbonell. Catedrática de Análisis Económico de la Universitat de València
  221. Manu Pineda. Eurodiputado de Izquierda Unida Unidas-Podemos
  222. Marc Parés Franzi. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  223. Marco Masetti. Doctor Arquitectura y Energia, La Salle, Universitat Ramon Llull
  224. Margarita Mediavilla Pascual. Profesora de la Escuela de Ingenierías Industriales y miembro del grupo de investigación en Energía, Economía y Dinámica de Sistemas de la de la Universidad de Valladolid
  225. María Eugenia Rodríguez Palop. Eurodiputada y profesora de Filosofía del derecho especializada en derechos humanos
  226. Marta Ribas Frías. Diputa del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  227. Miguel Urbán Crespo. Eurodiputado
  228. Mikel Córdoba. Jurista y consultor en derechos humanos
  229. Niall Binns. Profesor titular de Literatura Hispanoamericana en la Universidad Complutense de Madrid
  230. Óscar Carpintero. Profesor de Economía Aplicada en la Universidad de Valladolid
  231. Pablo Jiménez. Responsable en Tratados de Comercio e Inversión de IU (Izquierda Unida)
  232. Paco Segura. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  233. Ramón del Buey Cañas. Profesor e investigador en la Universidad Autónoma de Madrid
  234. Roberto Cantoni. Investigador de la Universitat Autònoma de Barcelona
  235. Salvador González Santiago Responsable de movimientos sociales del PCE-EPK, ARABA
  236. Sira Rego. Eurodiputada
  237. Susana Segovia. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  238. Tomás R. Villasante. Profesor Honorífico de la Universidad Complutense de Madrid
  239. Xavier Pedrol Rovira. Profesor de Filosofía del Derecho en la Universidad de Barcelona
  240. Yayo Herrero. Antropóloga, ingeniera, educadora social y activista ecofeminista
  241. Yolanda López. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem