O próximo mes de xullo terá lugar en Bruxelas a segunda ronda de negociacións para a modernización do Tratado sobre a Carta da Enerxía (TCE). Un tratado que pouca xente coñece, mais que afecta as nosas vidas máis do que pensamos.

Queremos aproveitar esta reunión para achegarlle ao goberno unha carta asinada pola cidadanía e a sociedade civil solicitando a saída do estado español do TCE.

Se queres sumar a túa asinatura, a do teu colectivo ou organización, entra no seguinte formulario.

SOLICITAMOS A SAÍDA DO ESTADO ESPAÑOL DO TRATADO SOBRE A CARTA DA ENERXÍA

As organizacións da sociedade civil, sindicatos e representantes políticos que asinamos a presente carta dirixímonos ao Goberno de España, como membro da Conferencia da Carta da Enerxía, para solicitarlle a saída do Reino de España do Tratado da Carta da Enerxía (TCE) ante a celebración da segunda ronda de negociacións para a súa modernización o próximo mes de xuño en Bruxelas.

Nunha situación de crise climática e sanitaria, na que se deberán tomar medidas lexislativas extraordinarias, consideramos que o TCE consitúe unha grave ameaza para o interese público, debido á súa incompatibilidade co obxectivo de limitar o incremento da temperatura global en 1,5 ºC do Acordo de París sobre o clima, coas políticas necesarias para a transición enerxética xusta e con outras medidas imprescindíbeis de políticas públicas. O TCE pon en perigo os obxectivos contidos no Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima (PNIEC) e a proposta de Lei de Cambio Climático e Transición Enerxética.

O TCE é un tratado multilateral de investimentos no sector enerxético concebido a finais dos anos 90 e ratificado actualmente por 53 estados de Europa, Asia Central e Xapón. É un acordo extremadamente asimétrico, que outorga grandes privilexios a corporacións e investidores do sector da enerxía. O TCE contén moitas normas, mais son as disposicións que protexen os investimentos estranxeiros no sector enerxético ─como as cláusulas de solución de conflitos investidor-Estado (ISDS)─  especialmente preocupantes. Estas disposicións instauran uns tribunais de arbitraxe privados, compostos por tres avogados especializados en dereito comercial internacional, que funcionan á marxe dos tribunais públicos existentes, nun proceso opaco polo que os investidores estranxeiros poden demandar os Estados cando estes executan medidas que afectan os seus intereses económicos, e reclamar por cifras desorbitadas de diñeiro público.

Desta maneira, o TCE está sendo utilizado ─e o será cada vez máis─ para cuestionar  aquelas medidas lexislativas dirixidas a eliminar progresivamente as fontes de enerxía fósil e nuclear. Será un obstáculo para priorizar o investimento en enerxías renovábeis e en eficiencia enerxética, para pór a produción de enerxía baixo o control público e para adoptar medidas que poñan fin á pobreza enerxética.

No actual contexto de emerxencia climática, ecolóxica e social, podemos enumerar polo menos cinco razóns polas cais o TCE supón un grave perigo:

  1. O TCE pon en risco os orzamentos públicos e o diñeiro dos contribuíntes.

Ningún acordo de comercio e investimentos do mundo deu lugar a tantas demandas investidor-Estado como o TCE. En marzo de 2020, o número total de demandas ISDS coñecidas interpostas baixo este tratado tiña alcanzado a alarmante cifra de 129. A finais de 2019, os diferentes gobernos xa tiñan sido condenados a pagar máis de 52 mil millóns de dólares, cantidade equivalente ao investimento anual necesario para proporcionar acceso á electricidade a persoas que carecen dela a escala mundial. O Reino de España é, a día de hoxe, o máis demandado baixo o TCE, acumulando un total de 47 denuncias, das que, 16 xa se resolveron a favor do investidor. Isto supón 1.046 millóns de euros. Esta cifra equivale a case que 7 veces o orzamento que España se comprometeu a aportar ao Fondo Verde da ONU para apoiar accións frente ao cambio climático.

  1. O TCE protexe os investimentos de combustíbeis fósiles, e utilízase para cuestionar e socavar as imprescindíbeis medidas de acción climática e ambiental.

Mentras que a descarbonización dos sistemas produtivos e económicos é crucial para enfrentar a emerxencia climática que ameaza a vida no planeta tal e como a coñecemos, os investimentos no sector da enerxía fósil (petróleo, gas, nuclear e carbón) encóntranse altamente protexidas baixo o TCE. Son numerosos os casos de demandas de investidores estranxeiros a Estados signatarios do TCE pola adopción de medidas encamiñadas á acción climática e á protección ambiental. Desde a recente ameaza de demanda millonaria de Uniper e RWE contra Holanda tras a aprobación de unha lei para o peche das centrais de carbón para xeración eléctrica en 2030, até a demanda da multinacional sueca Vattenfall contra Alemaña en 2009 por regular a protección da calidade da agua e da biodiversidade nunha planta eléctrica de carbón por valor de 1.400 millóns de euros. Ou a demanda de Rockhopper contra Italia en 2016 pola prohibición de novos proxectos de perforación de petróleo nas súas costas por valor de 40-50 millóns de dólares.

  1. O TCE ameaza o impulso ás enerxías renovábeis.

Conseguir un planeta libre de combustíbeis fósiles no que a produción de enerxía estexa baseada en fontes renovábeis é un gran desafío que requere grandes cambios de regulacións e leis. Considerando o precedente dos casos anteriormente descritos, é previsíbel imaxinar un escenario no que a posta en marcha do Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima (PNIEC) dea paso a demandas millonarias contra Estados que lexislan pola consecución da neutralidade climática. No caso do Estado español, isto suporía un grave obstáculo na transición enerxética de un estado altamente vulnerébel ao cambio climático. Case que a metade (22 de 47) das demandas coñecidas contra o Reino de España ─aínda que basean os seus casos nos recortes das subvencións ás enerxías renovábeis─ son de investidores con vínculos na industria do gas, carbón, petróleo ou enerxía nuclear. O TCE non defende as pequenas empresas e as renovábeis.

  1. O TCE pode ser utilizado para combater as medidas destinadas a facer a enerxía asequíbel e a poñela baixo control público.

Varios estados de Europa do Leste foron demandados en virtude do TCE por ter aprobado medidas encamiñadas a limitar os elevados beneficios das compañías enerxéticas e a reducir os prezos da electricidade para os consumidores. As disposicións do TCE tamén poden utilizarse contra as iniciativas dirixidas a pór a produción e os servizos enerxéticos baixo propiedade e control público e democrático, así como a reverter os efectos negativos das fracasadas privatizacións do sector enerxético. Isto resulta especialmente preocupante no contexto de pobreza enerxética que sofren moitas familias en España. En 2018, o 15% dos lares do estado español sofrían temperaturas inadecuadas, demorábase no pagamento das facturas de enerxía ou ambas as dúas. Ao redor de 6,8 millóns de persoas sofreron pobreza enerxética ou estaban en risco de sofrela. Segundo Eurostat, España é o cuarto estado da Unión Europea co prezo da electricidad máis elevado e, sen embargo, o salario medio dos lares españoles está por baixo da media da UE.

  1. A arbitraxe entre investidores e Estados no marco do TCE é contrario ao Estado de Dereito e socava os sistemas xurídicos estatais.

Contrariamente ao principio de igualdade de acceso á xustiza, o TCE crea un sistema xudicial paralelo a disposición exclusiva de algúns dos axentes sociais con maior poder económico: os investidores estranxeiros. É de sobra coñecido que os árbitros privados que resolven os conflitos investidor-Estado gañan sumas millonarias con estes casos, contando así cun importante incentivo para apoiar, independentemente de cal sexa o interese público, o forte auxe dos litixios amparados polo TCE. Baixo este tratado, os árbitros gozan de un amplo poder á hora de determinar a forma na

que se interpretan as cláusulas contractuais en beneficio dos investidores, con enormes consecuencias sobre os orzamentos públicos. Así mesmo, en contra dos principios básicos de independencia e publicidade que rexen en calquera modelo de xustiza propio dun sistema democrático, as arbitraxes do TCE son altamente secretas e esconden con frecuencia conflitos de intereses que envolven os árbitros, vinculados a intereses empresariais.

Por outra parte, até a actualidade só cinco grandes firmas de avogados participaron no 46% de todas as demandas coñecidas en virtude do TCE. Resulta inadmisíbel que firmas de avogados, árbitros de natureza privada e investidores obteñan ingresos astronómicos a costa de litixios contra Estados que afectan a intereses xerais e diñeiro dos e das contribuintes. Neste sentido, o Tribunal de Xustiza da Unión Europea, na súa sentenza de 2018 sobre o caso Achmea (Caso C-284/16), rexeitou con claridade a cláusula de arbitraxe dun acordo de investimento celebrado entre Estados membros da UE por resultar contrario ao Dereito da Unión.

Demandas das organizacións asinantes

En base ao aquí explicado, e á vista do inicio da segunda ronda de negociación para a modernización do TCE durante o próximo mes de xuño, as organizacións asinantes desta carta consideramos que, no seu estado actual, é moi improbábel que o proceso de modernización do TCE solucione os fallos descritos. Entre outras razóns, o mandato da UE para as negociacións do TCE non prevé o fin da protección dos investimentos en combustíbeis fósiles e enerxía nuclear, a exclusión das arbitraxes de investimento ISDS ou outras formas de solución de conflitos entre investidores e Estados nen a incorporación de obxectivos coercitivos para facer frente á emerxencia climática ou a degradación ambiental .

Mentres que a UE e España xa declararon a emerxencia climática e pretenden estar na vangarda da acción polo clima, resulta incongruente permanecer nun tratado que protexe os investimentos en combustíbeis fósiles.

En consecuencia, as organizacións e sindicatos asinantes facemos un chamado ao Goberno do Estado español a:

  • Retirarse do TCE e plantexar no Consello da UE o seu derrogamento de maneira conxunta. O artigo 47 do TCE prevé a retirada do Tratado en calquera momento. Italia, por exemplo, xa o fixo en 2016. É simplemente unha cuestión de vontade política.
  • Non continuar co actual proceso de modernización do TCE, xa que, polo seu limitado alcance e os conflitos de intereses involucrados, dificilmente poderá dar lugar a un tratado respectuoso co clima e o medio ambiente.
  • Pór freo de inmediato ao proceso de expansión xeográfica do TCE e non permitir ningunha nova adhesión ao mesmo no seu estado actual.
  • Solicitar a eliminación dos mecanismos de resolución de conflitos investidor-Estado, sexan o ISDS, o ICS, ou o Tribunal Multilateral de Investiemntos (MIC), tanto no TCE como noutros acordos actuais e futuros.

Se quieres sumar a túa asinatura, a do teu colectivo ou organización, entra no formulario.


Asinaturas de organizacións e membros da sociedade civil 

  1. Abrir Brecha
  2. Acció Ecologista-Agró
  3. Africaye
  4. Aliança contra la Pobresa Energètica
  5. Aliança per l’Emergència Climàtica
  6. Alianza por el Clima
  7. AlterNativa – Intercanvi amb Pobles Indígenes
  8. Alternativa Republicana
  9. Amics de la Terra Mallorca
  10. Amigos de la Tierra
  11. Anticapitalistas
  12. ARBA (Asociación para la Recuperación del Bosque Autóctono)
  13. Asamblea de Vivienda de Usera (Madrid)
  14. ASIA-Associació Salut I Agroecología
  15. Asociación Actúa por un Mundo Sostenible
  16. Asociación Asturiana de Amigos de la Naturaleza (A.N.A.)
  17. Asociación Conceyu pola Transición Xusta
  18. Asociación Cultural Plural Anitzak
  19. Asociación de Cultura Popular Alborada -Gallur
  20. Asociación de Permacultura ATTA
  21. Asociación de Usuarios de la Sanidad de Bizkaia. SUMENDI
  22. Asociación de vecinos Goya Dalí
  23. Asociación Educativa La Guiosfera
  24. Asociación EntrePueblos
  25. Asociación Kutembea na Tanzania
  26. Asociación Los Pies en la Tierra
  27. Asociación Mesa de la Ría de Huelva
  28. Asociación Otro Tiempo
  29. Asociación Picu Rabicu
  30. Asociación Plataforma Salvemos las Villuercas
  31. Asociación Pro Derechos Humanos de Andalucía (APDHA) – Delegación de Sevilla
  32. Asociación Victimas de la Justicia
  33. Asociación Vuelta al Campo
  34. Associació de Dones La Frontissa
  35. Asturies pol Clima
  36. ATTAC España
  37. Attac País Valencia
  38. Avirueco
  39. Barbastro Animalista
  40. Biziz bizi
  41. Birdindmurcia
  42. Blind books
  43. Campanya Catalunya No als Tractats de Comerç i Inversió
  44. Centro de Asesoría y Estudios Sociales (CAES Cooperativa)
  45. Cerna
  46. CGT Alacant
  47. CGT Huelva
  48. CGT Menorca
  49. CGT-LKN de Euskal Herria
  50. CIDES (Centro de Iniciativas y Desarrollo Sostenible)
  51. Climacció
  52. CNT Valencia
  53. Consumidores Construyendo Futuro
  54. Colectivo Feminista Las Tejedoras
  55. Colectivo Toma la Plaza 15M Alicante
  56. Collectiu Ecología i Pau
  57. Comisión Legal Sol
  58. Confederación General del Trabajo (CGT)
  59. Confederación Intersindical
  60. Cooperacció
  61. Cooperativa El Poblet SCCL
  62. Cooperativa La Unió del Poblenou
  63. Coordinadora de ONG para el Desarrollo-España
  64. Coordinadora de Pensionistas de Euskadi
  65. Coordinadora Ecoloxista d’Asturies
  66. Coordinadora ONGs Desarrollo de Canarias (CONGDCA)
  67. DES DE BAIX
  68. Dones Llibertàries de CGT
  69. Dones x Dones
  70. Eco Acción
  71. ECOAR Global
  72. ECOGEIN
  73. Ecoimpulso
  74. Ecologistas en Acción Andalucía
  75. Ecologistas en Acción Extremadura
  76. Ecologistas en Acción de la Sierra de Huelva
  77. Ecologistas en Acción de Sanlúcar
  78. Ecologistas en Acción El Puerto de Sta. María
  79. Ecologistas en Acción Valencia
  80. Ecologistas en Acción. Confederación estatal
  81. Ekologistak Martxan
  82. ELA Sindikatua
  83. EnergEtica coop.
  84. Energy Consulting Siglo XXI
  85. Enerofilms
  86. Enginyeria Sense Fronteres
  87. ESK Sindikatua
  88. Extinction Rebellion (España)
  89. Extinction Rebellion Málaga
  90. Federación española de Ingeniería Sin Fronteras
  91. Federación Regional de Asociaciones Vecinales de Madrid (FRAVM)
  92. Federación Servicios a la Ciudadanía FSC-CCOO
  93. Feministas por el Clima
  94. Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra y Agua Morelos, Puebla, Tlaxcala (México)
  95. Fridays For Future Huesca
  96. Fridays For Future Madrid
  97. Fridays For Future Marchena
  98. Fundació Deixalles
  99. Fundación de los Comunes
  100. GOB Mallorca
  101. Goiener Elkartea
  102. GRAMA (Grupo de Acción para el Medio Ambiente)
  103. Greenpeace España
  104. Grup local de Barcelona de Somenergia
  105. Grupo de Estudios Africanos de la UAM (GEA-UAM)
  106. Gure Energia
  107. Instituto Internacional de Derecho y Medio Ambiente (IIDMA)
  108. Instituto de Sostenibilidad Energética
  109. Intersindical de la Región Murciana
  110. Intersindical Valenciana
  111. La Garbancita Ecológica S. Coop. Mad. de Consumo Responsable Agroecológico
  112. LAB Sindikatua
  113. Lafede.cat – Organitzacions per a la Justícia Global
  114. Lavapiés ¿dónde vas?
  115. Les Agulles – Ecologistas en Acción
  116. Libertarias
  117. Madres por el Clima
  118. Madres por el Clima Asturias
  119. Madres por el Clima Cantabria
  120. Marea Pensionista Horta-Guinardó
  121. Marxa Mundial de les Dones-Catalunya
  122. Mikelazulo Kultur Elkartea
  123. Movimiento Ibérico Antinuclear
  124. No TTIP Tarragona-Reus
  125. Novact
  126. Observatori del Deute en la Globalització (ODG)
  127. Observatori DESC
  128. Observatorio de Multinacionales en América Latina – Paz con Dignidad
  129. Ongd AFRICANDO
  130. ONGDI Fondo Verde
  131. Pachakuti
  132. Perifèries
  133. Plataforma Antitérmica La Pereda
  134. Plataforma Auditoría Ciudadana de la Deuda
  135. Plataforma Ciudadana para una Transición Ecológica Justa
  136. Plataforma Ciudadana Zaragoza sin Fractura -ZsF
  137. Plataforma d’Afectats per la Hipoteca de Barcelona
  138. Plataforma en Defensa de los Paisajes de Teruel
  139. Plataforma por un Nuevo Modelo Energético
  140. Plataforma Renta Básica
  141. Plataforma Unitaria contra la Autopista Eléctrica
  142. Politki Elkartea
  143. PROCÉS CONSTITUENT
  144. PUPA (Plataforma de Usuarios y Pacientes en Defensa de una Sanidad Pública Universal y de Calidad para Tod@s)
  145. REAS – Red de Redes de Economía Alternativa y Solidaria
  146. Recortes Cero
  147. Red de Apoyo Mutuo en respuesta a los Megaproyectos Energéticos
  148. Red de Mujeres por una Transición Energética Ecofeminista
  149. Red de ONGD de Madrid
  150. Red Ecofeminista
  151. Red Universidades cultivadas
  152. Revo Prosperidad Sostenible
  153. Ruralitzem
  154. Sanaconsciencia
  155. Sindicato co.bas comissió de base
  156. SOLABRIA Sociedad Cooperativa
  157. Solidaridad Internacional Andalucía
  158. Som Energia SCCL
  159. Som Mobilitat SCCL
  160. Stecyl
  161. STEILAS
  162. Surgencia Medio Ambiente y Dinámica de Grupos, S.L.
  163. Sukar Horia
  164. Terraferida
  165. TRADENER
  166. Trawunche Madrid (Coordinación de Apoyo al Pueblo Mapuche)
  167. UGT
  168. Universidad Popular de Permacultura
  169. UPClima
  170. USOC-Mecalux.
  171. Verdegaia
  172. Volem Sencelles
  173. Xarxa per la sobirania energètica (Xse)
  174. Yayoflautas Madrid
  175. Adoración Guamán. Profesora de derecho en la Universitat de València
  176. Adrián Almazán. Investigador del Foro Transiciones
  177. Alberto Cabello Sánchez. Profesor en la Universidad de Extremadura
  178. Alberto Matarán Ruiz. Doctor Ambientólogo en el Departamento de Urbanística y Ordenación del Territorio en la Escuela Técnica Superior de Arquitectura de la Universidad de Granada
  179. Almudena Hernando. Profesora titular en el Departamento de Prehistoria, Facultad de Geografía e Historia, de la Universidad Complutense
  180. Ana Isabel Marrades. Profesora de Derecho Constitucional de la Universitat de València
  181. Anna Pérez Catalá. Ambientóloga especializada en comunicación sobre cambio climático
  182. Arcadi Oliveres Boadella. Presidente de la Universtat Internacional de la Pau (UNIPAU)
  183. Ariel Jérez Novara. Profesor Ciencias Políticas en la Universidad Complutense de Madrid y delegado de Innovación y Sostenibilidad FCPS-UCM
  184. Armando Fernández Steinko. Profesor titular de Sociología en la Universidad Complutense de Madrid
  185. Belén Martínez Madrid. Profesora titular del Departamento de Medicina y Cirugía Animal de la Facultad de Veterinaria de la Universidad Complutense de Madrid
  186. Carlos Sánchez Mato. Responsable de Políticas Económicas de IU y profesor de Economía en la Universidad Complutense de Madrid
  187. Carlos Vázquez. Secretario de Area Externa del Comité Central  del PCE
  188. Carmen Castro García. Profesora de economía en la Universitat de València  y especialista en políticas de género
  189. Carmen Velayos Castelo. Profesora titular de Ética y Filosofía Política en la Universidad de Salamanca
  190. Conchi Avellán Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  191. Coral Ramírez Guerra. Miembro de la Coordinadora Federal de Més País Catalunya
  192. David Cid Colomer. Diputado del Parlament de Catalunya por  Catalunya en Comú Podem
  193. Dolores Póliz. Portavoz EQUO Cantabria
  194. Enrique Santiago Romero. Secretario General del Partido Comunista de España
  195. Ernest Urtasun, Eurodiputado de Catalunya En Comú
  196. Eva Aladro Vico. Profesora de la Universidad Complutense de Madrid
  197. Eva García Sempere. Coordinadora área de medio ambiente de IU y exdiputada
  198. Federico Demaria. Profesor de Economía Ecológica en la Universitat de Barcelona
  199. Fernando Luengo Escalonilla. Economista
  200. Gabriel Moreno Campo. Portavoz de EQUO Cantabria
  201. Gerardo Pisarello. Diputado y profesor de Derecho Constitucional de la Universidad de Barcelona
  202. Gorka Bueno Mendieta. Profesor titular de la Universidad UPV/EHU
  203. Iñaki Barcena Hinojal. Catedrático de Ciencia Política en Euskal Herriko Unibertsitatea
  204. Iria Vázquez Silva. Profesora de Sociología en la Universidad de Vigo
  205. Itsaxo Apraiz Larruzea. Doctora en Bioquímica
  206. Jéssica Álbiach. Presidenta de Catalunya en Comú Podem een el Parlament de Catalunya
  207. Joaquín Aparicio. Profesor Emérito Universidad Castilla-La Mancha
  208. Jorge Fonseca Castro. Catedrático Economía Aplicada en la Universidad Complutense de Madrid
  209. Jorge Riechmann. Profesor en la Universidad Autónoma de Madrid (Departamento de Filosofía) y Coordinador del Grupo de Investigación Transdisciplinar sobre Transiciones Socioecológicas (GinTRANS2)
  210. José Albelda. Profesor de la Universidad Politécnica de Valencia
  211. José Carlos González Lorente. Responsable de Sostenibilidad en CCOO
  212. José Manuel Rodríguez Victoriano. Profesor de la Universidad de Valencia
  213. Joseba Azkarraga Etxagibel. Profesor e investigador en Euskal Herriko Unibertsitatea
  214. Juan Carlos Monedero. Profesor de Ciencia Política y de la Administración en la Universidad Complutense de Madrid
  215. Juán Hernández Zubizarreta Profesor de la UPV/ EHU e investigador de OMAL
  216. Karmelo Garay Alarcia. Concejal por Unidas Podemos
  217. Lorena Ruiz-Huerta Garcia de Viedma. Abogada
  218. Lucas Ferro. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  219. Luis Rico García-Amado. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  220. Mª Luisa Moltó Carbonell. Catedrática de Análisis Económico de la Universitat de València
  221. Manu Pineda. Eurodiputado de Izquierda Unida Unidas-Podemos
  222. Marc Parés Franzi. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  223. Marco Masetti. Doctor Arquitectura y Energia, La Salle, Universitat Ramon Llull
  224. Margarita Mediavilla Pascual. Profesora de la Escuela de Ingenierías Industriales y miembro del grupo de investigación en Energía, Economía y Dinámica de Sistemas de la de la Universidad de Valladolid
  225. María Eugenia Rodríguez Palop. Eurodiputada y profesora de Filosofía del derecho especializada en derechos humanos
  226. Marta Ribas Frías. Diputa del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  227. Miguel Urbán Crespo. Eurodiputado
  228. Mikel Córdoba. Jurista y consultor en derechos humanos
  229. Niall Binns. Profesor titular de Literatura Hispanoamericana en la Universidad Complutense de Madrid
  230. Óscar Carpintero. Profesor de Economía Aplicada en la Universidad de Valladolid
  231. Pablo Jiménez. Responsable en Tratados de Comercio e Inversión de IU (Izquierda Unida)
  232. Paco Segura. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  233. Ramón del Buey Cañas. Profesor e investigador en la Universidad Autónoma de Madrid
  234. Roberto Cantoni. Investigador de la Universitat Autònoma de Barcelona
  235. Salvador González Santiago Responsable de movimientos sociales del PCE-EPK, ARABA
  236. Sira Rego. Eurodiputada
  237. Susana Segovia. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  238. Tomás R. Villasante. Profesor Honorífico de la Universidad Complutense de Madrid
  239. Xavier Pedrol Rovira. Profesor de Filosofía del Derecho en la Universidad de Barcelona
  240. Yayo Herrero. Antropóloga, ingeniera, educadora social y activista ecofeminista
  241. Yolanda López. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem

 

 

O próximo mes de xullo terá lugar en Bruxelas a segunda ronda de negociacións para a modernización do Tratado sobre a Carta da Enerxía (TCE). Un tratado que pouca xente coñece, mais que afecta as nosas vidas máis do que pensamos.

Queremos aproveitar esta reunión para achegarlle ao goberno unha carta asinada pola cidadanía e a sociedade civil solicitando a saída do estado español do TCE.

Se queres sumar a túa asinatura, a do teu colectivo ou organización, entra no seguinte formulario.

SOLICITAMOS A SAÍDA DO ESTADO ESPAÑOL DO TRATADO SOBRE A CARTA DA ENERXÍA

As organizacións da sociedade civil, sindicatos e representantes políticos que asinamos a presente carta dirixímonos ao Goberno de España, como membro da Conferencia da Carta da Enerxía, para solicitarlle a saída do Reino de España do Tratado da Carta da Enerxía (TCE) ante a celebración da segunda ronda de negociacións para a súa modernización o próximo mes de xuño en Bruxelas.

Nunha situación de crise climática e sanitaria, na que se deberán tomar medidas lexislativas extraordinarias, consideramos que o TCE consitúe unha grave ameaza para o interese público, debido á súa incompatibilidade co obxectivo de limitar o incremento da temperatura global en 1,5 ºC do Acordo de París sobre o clima, coas políticas necesarias para a transición enerxética xusta e con outras medidas imprescindíbeis de políticas públicas. O TCE pon en perigo os obxectivos contidos no Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima (PNIEC) e a proposta de Lei de Cambio Climático e Transición Enerxética.

O TCE é un tratado multilateral de investimentos no sector enerxético concebido a finais dos anos 90 e ratificado actualmente por 53 estados de Europa, Asia Central e Xapón. É un acordo extremadamente asimétrico, que outorga grandes privilexios a corporacións e investidores do sector da enerxía. O TCE contén moitas normas, mais son as disposicións que protexen os investimentos estranxeiros no sector enerxético ─como as cláusulas de solución de conflitos investidor-Estado (ISDS)─  especialmente preocupantes. Estas disposicións instauran uns tribunais de arbitraxe privados, compostos por tres avogados especializados en dereito comercial internacional, que funcionan á marxe dos tribunais públicos existentes, nun proceso opaco polo que os investidores estranxeiros poden demandar os Estados cando estes executan medidas que afectan os seus intereses económicos, e reclamar por cifras desorbitadas de diñeiro público.

Desta maneira, o TCE está sendo utilizado ─e o será cada vez máis─ para cuestionar  aquelas medidas lexislativas dirixidas a eliminar progresivamente as fontes de enerxía fósil e nuclear. Será un obstáculo para priorizar o investimento en enerxías renovábeis e en eficiencia enerxética, para pór a produción de enerxía baixo o control público e para adoptar medidas que poñan fin á pobreza enerxética.

No actual contexto de emerxencia climática, ecolóxica e social, podemos enumerar polo menos cinco razóns polas cais o TCE supón un grave perigo:

  1. O TCE pon en risco os orzamentos públicos e o diñeiro dos contribuíntes.

Ningún acordo de comercio e investimentos do mundo deu lugar a tantas demandas investidor-Estado como o TCE. En marzo de 2020, o número total de demandas ISDS coñecidas interpostas baixo este tratado tiña alcanzado a alarmante cifra de 129. A finais de 2019, os diferentes gobernos xa tiñan sido condenados a pagar máis de 52 mil millóns de dólares, cantidade equivalente ao investimento anual necesario para proporcionar acceso á electricidade a persoas que carecen dela a escala mundial. O Reino de España é, a día de hoxe, o máis demandado baixo o TCE, acumulando un total de 47 denuncias, das que, 16 xa se resolveron a favor do investidor. Isto supón 1.046 millóns de euros. Esta cifra equivale a case que 7 veces o orzamento que España se comprometeu a aportar ao Fondo Verde da ONU para apoiar accións frente ao cambio climático.

  1. O TCE protexe os investimentos de combustíbeis fósiles, e utilízase para cuestionar e socavar as imprescindíbeis medidas de acción climática e ambiental.

Mentras que a descarbonización dos sistemas produtivos e económicos é crucial para enfrentar a emerxencia climática que ameaza a vida no planeta tal e como a coñecemos, os investimentos no sector da enerxía fósil (petróleo, gas, nuclear e carbón) encóntranse altamente protexidas baixo o TCE. Son numerosos os casos de demandas de investidores estranxeiros a Estados signatarios do TCE pola adopción de medidas encamiñadas á acción climática e á protección ambiental. Desde a recente ameaza de demanda millonaria de Uniper e RWE contra Holanda tras a aprobación de unha lei para o peche das centrais de carbón para xeración eléctrica en 2030, até a demanda da multinacional sueca Vattenfall contra Alemaña en 2009 por regular a protección da calidade da agua e da biodiversidade nunha planta eléctrica de carbón por valor de 1.400 millóns de euros. Ou a demanda de Rockhopper contra Italia en 2016 pola prohibición de novos proxectos de perforación de petróleo nas súas costas por valor de 40-50 millóns de dólares.

  1. O TCE ameaza o impulso ás enerxías renovábeis.

Conseguir un planeta libre de combustíbeis fósiles no que a produción de enerxía estexa baseada en fontes renovábeis é un gran desafío que requere grandes cambios de regulacións e leis. Considerando o precedente dos casos anteriormente descritos, é previsíbel imaxinar un escenario no que a posta en marcha do Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima (PNIEC) dea paso a demandas millonarias contra Estados que lexislan pola consecución da neutralidade climática. No caso do Estado español, isto suporía un grave obstáculo na transición enerxética de un estado altamente vulnerébel ao cambio climático. Case que a metade (22 de 47) das demandas coñecidas contra o Reino de España ─aínda que basean os seus casos nos recortes das subvencións ás enerxías renovábeis─ son de investidores con vínculos na industria do gas, carbón, petróleo ou enerxía nuclear. O TCE non defende as pequenas empresas e as renovábeis.

  1. O TCE pode ser utilizado para combater as medidas destinadas a facer a enerxía asequíbel e a poñela baixo control público.

Varios estados de Europa do Leste foron demandados en virtude do TCE por ter aprobado medidas encamiñadas a limitar os elevados beneficios das compañías enerxéticas e a reducir os prezos da electricidade para os consumidores. As disposicións do TCE tamén poden utilizarse contra as iniciativas dirixidas a pór a produción e os servizos enerxéticos baixo propiedade e control público e democrático, así como a reverter os efectos negativos das fracasadas privatizacións do sector enerxético. Isto resulta especialmente preocupante no contexto de pobreza enerxética que sofren moitas familias en España. En 2018, o 15% dos lares do estado español sofrían temperaturas inadecuadas, demorábase no pagamento das facturas de enerxía ou ambas as dúas. Ao redor de 6,8 millóns de persoas sofreron pobreza enerxética ou estaban en risco de sofrela. Segundo Eurostat, España é o cuarto estado da Unión Europea co prezo da electricidad máis elevado e, sen embargo, o salario medio dos lares españoles está por baixo da media da UE.

  1. A arbitraxe entre investidores e Estados no marco do TCE é contrario ao Estado de Dereito e socava os sistemas xurídicos estatais.

Contrariamente ao principio de igualdade de acceso á xustiza, o TCE crea un sistema xudicial paralelo a disposición exclusiva de algúns dos axentes sociais con maior poder económico: os investidores estranxeiros. É de sobra coñecido que os árbitros privados que resolven os conflitos investidor-Estado gañan sumas millonarias con estes casos, contando así cun importante incentivo para apoiar, independentemente de cal sexa o interese público, o forte auxe dos litixios amparados polo TCE. Baixo este tratado, os árbitros gozan de un amplo poder á hora de determinar a forma na

que se interpretan as cláusulas contractuais en beneficio dos investidores, con enormes consecuencias sobre os orzamentos públicos. Así mesmo, en contra dos principios básicos de independencia e publicidade que rexen en calquera modelo de xustiza propio dun sistema democrático, as arbitraxes do TCE son altamente secretas e esconden con frecuencia conflitos de intereses que envolven os árbitros, vinculados a intereses empresariais.

Por outra parte, até a actualidade só cinco grandes firmas de avogados participaron no 46% de todas as demandas coñecidas en virtude do TCE. Resulta inadmisíbel que firmas de avogados, árbitros de natureza privada e investidores obteñan ingresos astronómicos a costa de litixios contra Estados que afectan a intereses xerais e diñeiro dos e das contribuintes. Neste sentido, o Tribunal de Xustiza da Unión Europea, na súa sentenza de 2018 sobre o caso Achmea (Caso C-284/16), rexeitou con claridade a cláusula de arbitraxe dun acordo de investimento celebrado entre Estados membros da UE por resultar contrario ao Dereito da Unión.

Demandas das organizacións asinantes

En base ao aquí explicado, e á vista do inicio da segunda ronda de negociación para a modernización do TCE durante o próximo mes de xuño, as organizacións asinantes desta carta consideramos que, no seu estado actual, é moi improbábel que o proceso de modernización do TCE solucione os fallos descritos. Entre outras razóns, o mandato da UE para as negociacións do TCE non prevé o fin da protección dos investimentos en combustíbeis fósiles e enerxía nuclear, a exclusión das arbitraxes de investimento ISDS ou outras formas de solución de conflitos entre investidores e Estados nen a incorporación de obxectivos coercitivos para facer frente á emerxencia climática ou a degradación ambiental .

Mentres que a UE e España xa declararon a emerxencia climática e pretenden estar na vangarda da acción polo clima, resulta incongruente permanecer nun tratado que protexe os investimentos en combustíbeis fósiles.

En consecuencia, as organizacións e sindicatos asinantes facemos un chamado ao Goberno do Estado español a:

  • Retirarse do TCE e plantexar no Consello da UE o seu derrogamento de maneira conxunta. O artigo 47 do TCE prevé a retirada do Tratado en calquera momento. Italia, por exemplo, xa o fixo en 2016. É simplemente unha cuestión de vontade política.
  • Non continuar co actual proceso de modernización do TCE, xa que, polo seu limitado alcance e os conflitos de intereses involucrados, dificilmente poderá dar lugar a un tratado respectuoso co clima e o medio ambiente.
  • Pór freo de inmediato ao proceso de expansión xeográfica do TCE e non permitir ningunha nova adhesión ao mesmo no seu estado actual.
  • Solicitar a eliminación dos mecanismos de resolución de conflitos investidor-Estado, sexan o ISDS, o ICS, ou o Tribunal Multilateral de Investiemntos (MIC), tanto no TCE como noutros acordos actuais e futuros.

Se quieres sumar a túa asinatura, a do teu colectivo ou organización, entra no formulario.


Asinaturas de organizacións e membros da sociedade civil 

  1. Abrir Brecha
  2. Acció Ecologista-Agró
  3. Africaye
  4. Aliança contra la Pobresa Energètica
  5. Aliança per l’Emergència Climàtica
  6. Alianza por el Clima
  7. AlterNativa – Intercanvi amb Pobles Indígenes
  8. Alternativa Republicana
  9. Amics de la Terra Mallorca
  10. Amigos de la Tierra
  11. Anticapitalistas
  12. ARBA (Asociación para la Recuperación del Bosque Autóctono)
  13. Asamblea de Vivienda de Usera (Madrid)
  14. ASIA-Associació Salut I Agroecología
  15. Asociación Actúa por un Mundo Sostenible
  16. Asociación Asturiana de Amigos de la Naturaleza (A.N.A.)
  17. Asociación Conceyu pola Transición Xusta
  18. Asociación Cultural Plural Anitzak
  19. Asociación de Cultura Popular Alborada -Gallur
  20. Asociación de Permacultura ATTA
  21. Asociación de Usuarios de la Sanidad de Bizkaia. SUMENDI
  22. Asociación de vecinos Goya Dalí
  23. Asociación Educativa La Guiosfera
  24. Asociación EntrePueblos
  25. Asociación Kutembea na Tanzania
  26. Asociación Los Pies en la Tierra
  27. Asociación Mesa de la Ría de Huelva
  28. Asociación Otro Tiempo
  29. Asociación Picu Rabicu
  30. Asociación Plataforma Salvemos las Villuercas
  31. Asociación Pro Derechos Humanos de Andalucía (APDHA) – Delegación de Sevilla
  32. Asociación Victimas de la Justicia
  33. Asociación Vuelta al Campo
  34. Associació de Dones La Frontissa
  35. Asturies pol Clima
  36. ATTAC España
  37. Attac País Valencia
  38. Avirueco
  39. Barbastro Animalista
  40. Biziz bizi
  41. Birdindmurcia
  42. Blind books
  43. Campanya Catalunya No als Tractats de Comerç i Inversió
  44. Centro de Asesoría y Estudios Sociales (CAES Cooperativa)
  45. Cerna
  46. CGT Alacant
  47. CGT Huelva
  48. CGT Menorca
  49. CGT-LKN de Euskal Herria
  50. CIDES (Centro de Iniciativas y Desarrollo Sostenible)
  51. Climacció
  52. CNT Valencia
  53. Consumidores Construyendo Futuro
  54. Colectivo Feminista Las Tejedoras
  55. Colectivo Toma la Plaza 15M Alicante
  56. Collectiu Ecología i Pau
  57. Comisión Legal Sol
  58. Confederación General del Trabajo (CGT)
  59. Confederación Intersindical
  60. Cooperacció
  61. Cooperativa El Poblet SCCL
  62. Cooperativa La Unió del Poblenou
  63. Coordinadora de ONG para el Desarrollo-España
  64. Coordinadora de Pensionistas de Euskadi
  65. Coordinadora Ecoloxista d’Asturies
  66. Coordinadora ONGs Desarrollo de Canarias (CONGDCA)
  67. DES DE BAIX
  68. Dones Llibertàries de CGT
  69. Dones x Dones
  70. Eco Acción
  71. ECOAR Global
  72. ECOGEIN
  73. Ecoimpulso
  74. Ecologistas en Acción Andalucía
  75. Ecologistas en Acción Extremadura
  76. Ecologistas en Acción de la Sierra de Huelva
  77. Ecologistas en Acción de Sanlúcar
  78. Ecologistas en Acción El Puerto de Sta. María
  79. Ecologistas en Acción Valencia
  80. Ecologistas en Acción. Confederación estatal
  81. Ekologistak Martxan
  82. ELA Sindikatua
  83. EnergEtica coop.
  84. Energy Consulting Siglo XXI
  85. Enerofilms
  86. Enginyeria Sense Fronteres
  87. ESK Sindikatua
  88. Extinction Rebellion (España)
  89. Extinction Rebellion Málaga
  90. Federación española de Ingeniería Sin Fronteras
  91. Federación Regional de Asociaciones Vecinales de Madrid (FRAVM)
  92. Federación Servicios a la Ciudadanía FSC-CCOO
  93. Feministas por el Clima
  94. Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra y Agua Morelos, Puebla, Tlaxcala (México)
  95. Fridays For Future Huesca
  96. Fridays For Future Madrid
  97. Fridays For Future Marchena
  98. Fundació Deixalles
  99. Fundación de los Comunes
  100. GOB Mallorca
  101. Goiener Elkartea
  102. GRAMA (Grupo de Acción para el Medio Ambiente)
  103. Greenpeace España
  104. Grup local de Barcelona de Somenergia
  105. Grupo de Estudios Africanos de la UAM (GEA-UAM)
  106. Gure Energia
  107. Instituto Internacional de Derecho y Medio Ambiente (IIDMA)
  108. Instituto de Sostenibilidad Energética
  109. Intersindical de la Región Murciana
  110. Intersindical Valenciana
  111. La Garbancita Ecológica S. Coop. Mad. de Consumo Responsable Agroecológico
  112. LAB Sindikatua
  113. Lafede.cat – Organitzacions per a la Justícia Global
  114. Lavapiés ¿dónde vas?
  115. Les Agulles – Ecologistas en Acción
  116. Libertarias
  117. Madres por el Clima
  118. Madres por el Clima Asturias
  119. Madres por el Clima Cantabria
  120. Marea Pensionista Horta-Guinardó
  121. Marxa Mundial de les Dones-Catalunya
  122. Mikelazulo Kultur Elkartea
  123. Movimiento Ibérico Antinuclear
  124. No TTIP Tarragona-Reus
  125. Novact
  126. Observatori del Deute en la Globalització (ODG)
  127. Observatori DESC
  128. Observatorio de Multinacionales en América Latina – Paz con Dignidad
  129. Ongd AFRICANDO
  130. ONGDI Fondo Verde
  131. Pachakuti
  132. Perifèries
  133. Plataforma Antitérmica La Pereda
  134. Plataforma Auditoría Ciudadana de la Deuda
  135. Plataforma Ciudadana para una Transición Ecológica Justa
  136. Plataforma Ciudadana Zaragoza sin Fractura -ZsF
  137. Plataforma d’Afectats per la Hipoteca de Barcelona
  138. Plataforma en Defensa de los Paisajes de Teruel
  139. Plataforma por un Nuevo Modelo Energético
  140. Plataforma Renta Básica
  141. Plataforma Unitaria contra la Autopista Eléctrica
  142. Politki Elkartea
  143. PROCÉS CONSTITUENT
  144. PUPA (Plataforma de Usuarios y Pacientes en Defensa de una Sanidad Pública Universal y de Calidad para Tod@s)
  145. REAS – Red de Redes de Economía Alternativa y Solidaria
  146. Recortes Cero
  147. Red de Apoyo Mutuo en respuesta a los Megaproyectos Energéticos
  148. Red de Mujeres por una Transición Energética Ecofeminista
  149. Red de ONGD de Madrid
  150. Red Ecofeminista
  151. Red Universidades cultivadas
  152. Revo Prosperidad Sostenible
  153. Ruralitzem
  154. Sanaconsciencia
  155. Sindicato co.bas comissió de base
  156. SOLABRIA Sociedad Cooperativa
  157. Solidaridad Internacional Andalucía
  158. Som Energia SCCL
  159. Som Mobilitat SCCL
  160. Stecyl
  161. STEILAS
  162. Surgencia Medio Ambiente y Dinámica de Grupos, S.L.
  163. Sukar Horia
  164. Terraferida
  165. TRADENER
  166. Trawunche Madrid (Coordinación de Apoyo al Pueblo Mapuche)
  167. UGT
  168. Universidad Popular de Permacultura
  169. UPClima
  170. USOC-Mecalux.
  171. Verdegaia
  172. Volem Sencelles
  173. Xarxa per la sobirania energètica (Xse)
  174. Yayoflautas Madrid
  175. Adoración Guamán. Profesora de derecho en la Universitat de València
  176. Adrián Almazán. Investigador del Foro Transiciones
  177. Alberto Cabello Sánchez. Profesor en la Universidad de Extremadura
  178. Alberto Matarán Ruiz. Doctor Ambientólogo en el Departamento de Urbanística y Ordenación del Territorio en la Escuela Técnica Superior de Arquitectura de la Universidad de Granada
  179. Almudena Hernando. Profesora titular en el Departamento de Prehistoria, Facultad de Geografía e Historia, de la Universidad Complutense
  180. Ana Isabel Marrades. Profesora de Derecho Constitucional de la Universitat de València
  181. Anna Pérez Catalá. Ambientóloga especializada en comunicación sobre cambio climático
  182. Arcadi Oliveres Boadella. Presidente de la Universtat Internacional de la Pau (UNIPAU)
  183. Ariel Jérez Novara. Profesor Ciencias Políticas en la Universidad Complutense de Madrid y delegado de Innovación y Sostenibilidad FCPS-UCM
  184. Armando Fernández Steinko. Profesor titular de Sociología en la Universidad Complutense de Madrid
  185. Belén Martínez Madrid. Profesora titular del Departamento de Medicina y Cirugía Animal de la Facultad de Veterinaria de la Universidad Complutense de Madrid
  186. Carlos Sánchez Mato. Responsable de Políticas Económicas de IU y profesor de Economía en la Universidad Complutense de Madrid
  187. Carlos Vázquez. Secretario de Area Externa del Comité Central  del PCE
  188. Carmen Castro García. Profesora de economía en la Universitat de València  y especialista en políticas de género
  189. Carmen Velayos Castelo. Profesora titular de Ética y Filosofía Política en la Universidad de Salamanca
  190. Conchi Avellán Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  191. Coral Ramírez Guerra. Miembro de la Coordinadora Federal de Més País Catalunya
  192. David Cid Colomer. Diputado del Parlament de Catalunya por  Catalunya en Comú Podem
  193. Dolores Póliz. Portavoz EQUO Cantabria
  194. Enrique Santiago Romero. Secretario General del Partido Comunista de España
  195. Ernest Urtasun, Eurodiputado de Catalunya En Comú
  196. Eva Aladro Vico. Profesora de la Universidad Complutense de Madrid
  197. Eva García Sempere. Coordinadora área de medio ambiente de IU y exdiputada
  198. Federico Demaria. Profesor de Economía Ecológica en la Universitat de Barcelona
  199. Fernando Luengo Escalonilla. Economista
  200. Gabriel Moreno Campo. Portavoz de EQUO Cantabria
  201. Gerardo Pisarello. Diputado y profesor de Derecho Constitucional de la Universidad de Barcelona
  202. Gorka Bueno Mendieta. Profesor titular de la Universidad UPV/EHU
  203. Iñaki Barcena Hinojal. Catedrático de Ciencia Política en Euskal Herriko Unibertsitatea
  204. Iria Vázquez Silva. Profesora de Sociología en la Universidad de Vigo
  205. Itsaxo Apraiz Larruzea. Doctora en Bioquímica
  206. Jéssica Álbiach. Presidenta de Catalunya en Comú Podem een el Parlament de Catalunya
  207. Joaquín Aparicio. Profesor Emérito Universidad Castilla-La Mancha
  208. Jorge Fonseca Castro. Catedrático Economía Aplicada en la Universidad Complutense de Madrid
  209. Jorge Riechmann. Profesor en la Universidad Autónoma de Madrid (Departamento de Filosofía) y Coordinador del Grupo de Investigación Transdisciplinar sobre Transiciones Socioecológicas (GinTRANS2)
  210. José Albelda. Profesor de la Universidad Politécnica de Valencia
  211. José Carlos González Lorente. Responsable de Sostenibilidad en CCOO
  212. José Manuel Rodríguez Victoriano. Profesor de la Universidad de Valencia
  213. Joseba Azkarraga Etxagibel. Profesor e investigador en Euskal Herriko Unibertsitatea
  214. Juan Carlos Monedero. Profesor de Ciencia Política y de la Administración en la Universidad Complutense de Madrid
  215. Juán Hernández Zubizarreta Profesor de la UPV/ EHU e investigador de OMAL
  216. Karmelo Garay Alarcia. Concejal por Unidas Podemos
  217. Lorena Ruiz-Huerta Garcia de Viedma. Abogada
  218. Lucas Ferro. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  219. Luis Rico García-Amado. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  220. Mª Luisa Moltó Carbonell. Catedrática de Análisis Económico de la Universitat de València
  221. Manu Pineda. Eurodiputado de Izquierda Unida Unidas-Podemos
  222. Marc Parés Franzi. Diputado del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  223. Marco Masetti. Doctor Arquitectura y Energia, La Salle, Universitat Ramon Llull
  224. Margarita Mediavilla Pascual. Profesora de la Escuela de Ingenierías Industriales y miembro del grupo de investigación en Energía, Economía y Dinámica de Sistemas de la de la Universidad de Valladolid
  225. María Eugenia Rodríguez Palop. Eurodiputada y profesora de Filosofía del derecho especializada en derechos humanos
  226. Marta Ribas Frías. Diputa del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  227. Miguel Urbán Crespo. Eurodiputado
  228. Mikel Córdoba. Jurista y consultor en derechos humanos
  229. Niall Binns. Profesor titular de Literatura Hispanoamericana en la Universidad Complutense de Madrid
  230. Óscar Carpintero. Profesor de Economía Aplicada en la Universidad de Valladolid
  231. Pablo Jiménez. Responsable en Tratados de Comercio e Inversión de IU (Izquierda Unida)
  232. Paco Segura. Coordinador general de Ecologistas en Acción
  233. Ramón del Buey Cañas. Profesor e investigador en la Universidad Autónoma de Madrid
  234. Roberto Cantoni. Investigador de la Universitat Autònoma de Barcelona
  235. Salvador González Santiago Responsable de movimientos sociales del PCE-EPK, ARABA
  236. Sira Rego. Eurodiputada
  237. Susana Segovia. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem
  238. Tomás R. Villasante. Profesor Honorífico de la Universidad Complutense de Madrid
  239. Xavier Pedrol Rovira. Profesor de Filosofía del Derecho en la Universidad de Barcelona
  240. Yayo Herrero. Antropóloga, ingeniera, educadora social y activista ecofeminista
  241. Yolanda López. Diputada del Parlament de Catalunya por Catalunya en Comú Podem